गुरुवार, सितंबर 26, 2024

मेरी कहानी से - डॉ (सुश्री) शरद सिंह | From My Story 4 - Dr (Ms) Sharad Singh

मेरी कहानी से - डॉ (सुश्री) शरद सिंह
From My Story 4 - Dr (Ms) Sharad Singh
"हे पुरुरवा ! ... तुम पुरुष स्त्री के अतीत में क्यों जीना चाहते हो? स्त्री के अतीत को लेकर किस बात से भयभीत रहते हो? ... आज जो है उसे उस अतीत पर क्यों वारते हो जो न आज है और न भविष्य में कभी होगा। अतीत कभी न लौटने वाला समय होता है, उसके पीछे भागने से भला क्या लाभ?"
       मेरी कहानी "तुम कहां हो, पुरुरवा?" से - डॅा. (सुश्री) शरद सिंह
#डॉसुश्रीशरदसिंह #DrMissSharadSingh #story #mystory #frommystory

मेरी कहानी से - डॉ (सुश्री) शरद सिंह | From My Story 3 - Dr (Ms) Sharad Singh

मेरी कहानी से - डॉ (सुश्री) शरद सिंह
From My Story 3 - Dr (Ms) Sharad Singh
 "अच्छा !! हमारे पीछे तो कोई नहीं आता है, तुम्हारे पीछे फुग्गन क्यों पड़ा था....?"
आरती ने अपनी सच्चरित्रता तो स्थापित करते हुए मां सुखबाई पर कीचड़ उछाल दिया था । अब यही बात क्या आरती अपनी बेटी मुन्नी से कह सकती है ?’ 
     मेरी कहानी "सोचा तो होता" से - डॅा. (सुश्री) शरद सिंह
#डॉसुश्रीशरदसिंह #DrMissSharadSingh #story #mystory #frommystory

बुधवार, सितंबर 11, 2024

मेरी कहानी से - डॉ (सुश्री) शरद सिंह | From My Story 2 - Dr (Ms) Sharad Singh

मेरी कहानी से - डॉ (सुश्री) शरद सिंह
From My Story 2 - Dr (Ms) Sharad Singh

 "उफ! हम इंसान भी कितने खुदगर्ज़ हैं। इंसान की औलाद हो तो मर्दानी चाहिए और गाय-बकरी की औलाद हो तो जनानी। हम सिर्फ अपने फ़ायदे देखते हैं, किसी की ज़िंदगी या वज़ूद नहीं।" ख़ाला की दुरूह बातें सुन कर जया उनका चेहरा ताकती रह गई थी। 
        मेरी कहानी "वह बुर्केवाली" से - डॅा. (सुश्री) शरद सिंह
#डॉसुश्रीशरदसिंह #DrMissSharadSingh #story #mystory #frommystory

रविवार, सितंबर 08, 2024

मेरी कहानी से - डॉ (सुश्री) शरद सिंह | From My Story 1 - Dr (Ms) Sharad Singh

मेरी कहानी से - डॉ (सुश्री) शरद सिंह
From My Story 1 - Dr (Ms) Sharad Singh

"रसूखवालों का बैर और प्यार दोनों बराबर होते हैं, गले मिलो तो चाटेंगे, और झगड़ा करो तो बोटियां काटेंगे ! ऐसे ही चलने दो अभी तो, फिर देखते हैं कि आगे क्या होता है.... तुम सामने नहीं पड़ोगी तो चार दिन में ही किसी और दरवाज़े में झांकने लगेगा वो ।’"
     मेरी कहानी "चल चकवा वा देस को, जहां रैन नहिं होय" से - डॅा. (सुश्री) शरद सिंह

#डॉसुश्रीशरदसिंह #DrMissSharadSingh #story #mystory #frommystory

मंगलवार, फ़रवरी 06, 2024

डॉ (सुश्री) शरद सिंह की कहानी पंजाबी में डॉ.अमरजीत कौंके द्वारा अनूदित

पंजाबी के प्रतिष्ठित साहित्यकार एवं अनुवादक अमरजीत कौंके जी Amarjeet Kaunke  ने मेरी कहानी "घर से भागी हुई लड़की" का पंजाबी में बेहतरीन अनुवाद किया है जो पंजाबी की प्रसिद्ध पत्रिका 'अख्खर' के जनवरी-मार्च 2024 अंक में प्रकाशित हुआ है।
🚩अमरजीत कौंके जी का हार्दिक आभार 🙏
🚩पत्रिका 'अख्खर' के  संपादक एवं संपादकीय टीम को हार्दिक धन्यवाद🙏
     🌷पंजाबी भाषा की जानकार मित्रों के लिए कहानी का पंजाबी टेक्स्ट साभार यहां दे रही हूं जो अमरजीत कौंके जी ने मुझे प्रेषित किया है ...👇
...................................
ਹਿੰਦੀ ਕਹਾਣੀ
ਘਰ ਤੋਂ ਭੱਜੀ ਹੋਈ ਕੁੜੀ
ਡਾ. ਸ਼ਰਦ ਸਿੰਘ

ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ : ਡਾ. ਅਮਰਜੀਤ ਕੌਂਕੇ ( 98142 31698)

ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਉਸ ਮੋੜ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਮੋੜ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਲੋਕ ਮੰਨ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹੁਣ ਸਭ ਕੁੱਝ ਠੀਕ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ , ਲੱਗਭੱਗ ਪਹਿਲਾਂ ਵਰਗਾ । ਪਰ ਅਸਲੀਅਤ ਇਸਤੋਂ ਪਰੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਠੀਕ ਇਸ ਮੋੜ ਤੋਂ ਉਹ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਕੁੱਝ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੋ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ . . . . ਸ਼ਾਇਦ । ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਵੀ ਕੁੱਝ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਹੋਇਆ ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਹੈ ਸੁਧਾ । ਉਸਦਾ ਇੱਕ ਅਤੀਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਭਵਿੱਖ । ਇਸ ਅਤੀਤ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਵਰਤਮਾਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿਤੇ ਗੁਆਚ ਗਿਆ ਹੈ । ਠੀਕ ਉਸੇ ਮੋੜ ਉੱਤੇ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਸੁੰਦਰ ਸਪਨੇ ਬੁਣੇ ਸਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੁਪਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਆਪਣਾ ਪਿਆਰਾ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਸੀ , ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਸਭ ਕੁੱਝ ਸੀ ਜੋ ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਸਮਾਂ ਸੁਧਾ ਇਹ ਭੁੱਲ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਅਸਤਿਤਵ ਨੀਂਦ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਨੀਂਦ ਟੁੱਟੀ ਤਾਂ ਸਪਨੇ ਗਾਇਬ । ਕਹਿਣ ਨੂੰ ਤਾਂ ਲੋਕ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਾਗਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਵੇਖੇ ਗਏ ਸਪਨੇ ਸੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹੈ ਪਰ ਸੁਧਾ ਨੇ ਸੌਂਦੇ ਜਾਗਦੇ  ਹਰ ਸਮੇਂ ਜੋ ਸਪਨੇ ਵੇਖੇ , ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਵੀ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ......ਇੱਕ ਵੀ ਨਹੀਂ !
ਸੁਧਾ ਹੁਣ ਵਿਆਹੀ ਹੋਈ ਹੈ । ਉਸਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅਧਿਕਾਰ ਪਤੀ ਰੂਪੀ ਪੁਰਖ ਨੂੰ ਸੌਂਪੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ । ਸੁਧਾ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਇੱਛਾ ਨਾਲ ਕਦੇ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਸਪੁਰਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕੁੱਝ ਕੀਤਾ ਉਹ ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਨੇ ਸਪੁਰਦ ਕੀਤਾ । ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਪਸ਼ੂ-ਮਾਲਿਕ ਆਪਣੇ ਪਸ਼ੁ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਪਸ਼ੂ ਦੇ ਨਾਲ ਜੋ ਕੁੱਝ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਦੇ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਵੀ ਤਾਕੀਦ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ‘ਇਹ ਪਸ਼ੂ ਅੱਜ ਤੋਂ ਤੁਹਾਡਾ ਹੋਇਆ, ਤੁਸੀਂ ਜਿਵੇਂ ਚਾਹੋ ਇਸਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰ ਸੱਕਦੇ ਹੋ ! ’
ਜੇਕਰ ਪਸ਼ੂ ਮਾਲਿਕ ਲਈ ਬੇਕਾਰ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਸੌੰਪਦੇ ਹੋਏ ਉਸਨੂੰ ਜੋ ਪ੍ਰਸੰਨਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਹੀ ਸੁਧਾ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਹੋਈ ਸੀ । ਸੁਧਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਈ ਬੇਕਾਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੁਖਦਾਈ ਵੀ ਸੀ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖ ਦਾ ਛੁਟਕਾਰਾ ਉਦੋਂ ਸੰਭਵ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰੋਂ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਦਾ ਕਰ ਦਿੰਦੇ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹੀ ਤਾਂ ਕੀਤਾ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੀਤੇਸ਼ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਕਿਸੇ ਦੇਵਤੇ ਦੇ ਵਰਦਾਨ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਲੱਗੀ ਸੀ ।
ਸੁਧਾ ਦਾ ਪਤੀ ਰੀਤੇਸ਼ ਉਸਤੋਂ ਮਨਮਰਜੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਤਾਂ ਹਾਸਲ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਪਰ ਉਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਪਤਨੀ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕਦੇ ਦਿੱਤਾ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਵੀ ਕਦੇ ਗਹਿਰੀ ਨੀਂਦ ਦੇ ਕਿਸੇ ਅਨਜਾਣ ਸੁਪਨੇ ਵਿੱਚ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਜਾਗਦਿਆਂ ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਲ ਲਈ ਵੀ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਨਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੁਧਾ ਵੀ ਹੱਡ ਮਾਸ ਦੀ ਬਣੀ ਔਰਤ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਇੱਛਾ-ਅਨਿਛਾ ਵੀ ਕੋਈ ਮਤਲਬ ਰੱਖਦੀ ਹੈ । ਭਾਵੇਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿਆਹੁਤਾਵਾਂ ਪਤਨੀ ਹੋਣ ਦਾ ਸੱਚਾ ਅਧਿਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਪਰ ਸੁਧਾ ਦਾ ਕਿੱਸਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਔਰਤਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੈ । ਵੱਖ ਇਸ ਮਾਅਨੇ ਵਿੱਚ ਕਿ ਸੁਧਾ ਆਪਣਾ ਕਿਸਮਤ ਰਚਣ ਚੱਲੀ ਸੀ ਅਤੇ ਕਿਸਮਤ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਰਚੇਤਾ ਹੋਣ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਨੂੰ ਖੋਹਣ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਅਨਹੋਣੀਆਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਸੁਧਾ ਦੀ ਹੋਣੀ  ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ । ਉਦੋਂ ਤਾਂ ਉਸ ਦਿਨ ਰੀਤੇਸ਼ ਨੇ ਇੱਕ ਅਤੇ ਅਨਹੋਣੀ ਉਸਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀ ।
‘ਏਹ ਬੱਚਾ ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ !’ ਰੀਤੇਸ਼ ਨੇ ਰੁੱਖੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ , ‘ਤੂੰ ਇਸ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਜਨਮ ਨਹੀਂ ਦਵੇਂਗੀ ! ਸਮਝੀਂ !’
‘ਪਰ ਕਿਉਂ ?.....’ ਸੁਧਾ ਰੀਤੇਸ਼ ਦੇ ਇਸ ਅਣਕਿਆਸੇ ਹੁਕਮ ਸੁਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਸੀ । ਇਹ ਸੱਚ ਸੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸੁਧਾ ਦੇ ਗਰਭਵਤੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਰੀਤੇਸ਼ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਭੋਰਾ ਵੀ ਖੁਸ਼ੀ  ਜ਼ਾਹਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸੀ । ਉਸਦੇ ਮੱਥੇ ਉੱਤੇ ਵੱਟ ਪੈ ਗਏ ਸਨ । ਚਿਹਰਾ ਸਖਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ । ਇਹ ਭਾਵ ਤਬਦੀਲੀ ਵੇਖ ਕੇ ਸੁਧਾ ਹੈਰਾਨ ਸੀ । ਫਿਰ ਵੀ ਉਸਨੂੰ ਕਾਰਨ ਸਮਝ  ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਸੀ ਉਹ ਤਾਂ ਉਮੀਦ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਗਰਭਵਤੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਰੀਤੇਸ਼ ਨੂੰ ਦੇਵੇਗੀ ਤਾਂ ਉਹ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਉਛਲ ਪਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਕੁੱਝ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ । ਸ਼ਾਇਦ ਉਹ ਵੀ ਸਹਿਜ ਹੋ ਸਕੇਗੀ ਰੀਤੇਸ਼ ਦੇ ਨਾਲ । ਪਰ ਰੀਤੇਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਆ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸਥਿਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ।
‘ਲੇਕਿਨ - ਵੇਕਿਨ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ......ਇਹ ਬੱਚਾ ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ , ਬੱਸ !’ ਰੀਤੇਸ਼ ਨੇ ਇਸ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਜਿਵੇਂ ਉਸਦਾ ਕਿਹਾ ਪੱਥਰ ਤੇ ਲਕੀਰ ਹੋਵੇ ।
‘ਫਿਰ ਵੀ . . . ਮੈਨੂੰ ਦੱਸੋ ਤਾਂ . . . . ਕਿਉਂ ? ’ ਸੁਧਾ ਨੇ ਡਰਦੇ - ਡਰਦੇ ਪੁੱਛਿਆ । ਉਹ ਸਾਹਸ ਭਰੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਰੀਤੇਸ਼ ਨਾਲ ਕਦੇ ਗੱਲ ਕਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕੀ ਸੀ । ਇੱਕ ਅਨਜਾਣਾ ਡਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਸਦੇ ਮਨ ਉੱਤੇ ਛਾਇਆ ਰਹਿੰਦਾ ।
‘ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈਂ ? . . . ਤਾਂ ਸੁਣ , ਮੈਂ ਕੋਈ ਰਿਸਕ ਨਹੀਂ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ.... ਕੋਈ ਵੀ ਰਿਸਕ ਨਹੀਂ !’
‘ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਰਿਸਕ ? ’
‘ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਕਿ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਧੀ ਦਾ ਬਾਪ ਬਣਾਂ.....ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਰਿਸਕ !’ ਰੀਤੇਸ਼ ਨੇ ਚੁਭਦੇ ਹੋਏ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ।
‘ਪਰ.....ਇਹ ਜਰੂਰੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਧੀ ਹੀ ਹੋਵੇ.....’ ਸੁਧਾ ਨੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਖੰਡਨ ਕੀਤਾ ।
‘ਜੇ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ? ਫਿਰ ਮੈਨੂੰ ਉਸਦਾ ਗਲਾ ਘੁੱਟਣਾ ਪਵੇਗਾ । ਕੀ ਮਨਜ਼ੂਰ ਹੋਵੇਗਾ ਤੈਨੂੰ ?’ ਰੀਤੇਸ਼ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਦੀ ਚੁਭਣ ਵਿੱਚ ਭੋਰਾ ਮਾਤਰ ਵੀ ਫ਼ਰਕ  ਨਹੀਂ ਆਇਆ ।
‘ਗਲਾ ਘੁੱਟਣਾ ? . . . . . ਇਹ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹੇਂ ਤੁਸੀ ? ’ ਸੁਧਾ ਕੰਬ ਉੱਠੀ । ਕੁੱਝ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਤਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ , ‘ਤੇਰਾ ਤਾਂ ਜੰਮਦੇ ਹੀ ਗਲਾ ਘੁੱਟ ਕੇ ਮਾਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਸੀ।’
‘ਹਾਂ ! ਇਸ ਲਈ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਕਿ ਇਸ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਗਿਰਾ ਦੇ ! ’
‘ਅਸੀਂ ਪਤਾ ਵੀ ਤਾਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ......ਧੀ ਹੈ ਵੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ? ’ ਸੁਧਾ ਨੇ ਆਖ਼ਿਰਕਾਰ ਸਾਹਸ ਫੜਿਆ।
‘ਪਤਾ ! ਹੂੰ, ਯੂ ਆਰ ਰਾਈਟ ! ਅਸੀ ਪਤਾ ਕਰ ਸੱਕਦੇ ਹਾਂ । ਉਂਜ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਇਹ ਲੀਗਲੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਪਰ ਚੋਰ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਹਰ ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਠੀਕ ਹੈ, ਮੈਂ ਉਸ ਚੋਰ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦਾ ਪਤਾ ਕਰਾਂਗਾ । ਲੇਕਿਨ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਰਸਤਾ ਨਾ ਮਿਲਿਆ ਤਾਂ ਅਬਾਰਸ਼ਨ ਤੈਅ ਸਮਝੀਂ ! ਮੈਂ ਧੀ ਦਾ ਬਾਪ ਨਹੀਂ ਬਨਣਾ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੀਮਤ ਉੱਤੇ ਨਹੀਂ.....ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਵਰਗਾ ਬੇਸ਼ਰਮ ਨਹੀਂ ਹਾਂ ਕਿ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਕਰ ਕੇ ਘੁੰਮਦਾ ਫਿਰਾਂ......ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਆਤਮਹੱਤਿਆ ਕਰਣੀ ਪਵੇਗੀ...... ਸਮਝੀ ! ’ ਰੀਤੇਸ਼ ਨੇ ਹਰ ਤਰਾਂ ਨਾਲ ਧਮਕਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ । ਉਸ ਨੂੰ ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਚੋਟ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਅਨੰਦ ਆਉਂਦਾ ਸੀ ।
‘ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਇੰਨਾ ਹੀ ਡਿਗਿਆ ਹੋਇਆ ਮੰਨਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਛੱਡ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ ਹੋ ?’ ਇੱਕ ਵਾਰ ਸੁਬਕਦੀ ਹੋਈ ਸੁਧਾ ਪੁੱਛ ਬੈਠੀ ਸੀ ।
‘ਤੇਰੇ ਬਾਪ ਉੱਤੇ ਤਰਸ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਨਹੀਂ ਛੱਡ ਰਿਹਾ ਵਰਨਾ ਧੱਕੇ ਮਾਰ ਕਰ ਘਰੋਂ ਕੱਢ ਦਿੰਦਾ ।’ ਰੀਤੇਸ਼ ਨੇ ਤੂੰ-ਤੜਾਕ ਵਾਲੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ।
ਸੁਧਾ ਜਾਣਦੀ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਇੱਕ ਗੱਲ ਤਾਂ ਇਹ ਕਿ ਰੀਤੇਸ਼ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਉੱਤੇ ਤਰਸ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਸਗੋਂ ਉਸ ਪ੍ਰਾਪਰਟੀ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਸੁਧਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਦੇ ਬਦਲੇ ਰੀਤੇਸ਼ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ । ਸੁਧਾ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਰੀਤੇਸ਼ ਨੂੰ ‘ਖਰੀਦਿਆ’ ਅਤੇ ਰੀਤੇਸ਼ ‘ਵਿਕ’ ਗਿਆ ਪਰ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾ ‘ਮਾਲਕਿਨ’ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕੀ , ਉਹ ਤਾਂ ਦਾਸੀ ਤੋਂ ਵੀ ਗਈ ਗੁਜ਼ਰੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ । ਸ਼ਾਇਦ, ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਰੀਤੇਸ਼ ਉਹ ਕਸਾਈ  ਸੀ ਜਿਸਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੇ ਬੇਕਾਰ ਪਸ਼ੁ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਕੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਹਰ ਪਾਪ ਪੁੰਨ  ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ , ਫਿਰ ਕਸਾਈ ਭਾਵੇਂ ਪਸ਼ੂ ਨੂੰ ਜਿੰਦਾ ਰੱਖੇ ਜਾਂ ਮਾਰੇ । ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਗੱਲ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਰੀਤੇਸ਼ ਨੂੰ ਵੀ ਸੌਖ ਨਾਲ ਕਿਹੜਾ ਦੂਜੀ ਪਤਨੀ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀ ਸੀ । ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਤਨੀ ਸ਼ੱਕੀ ਦਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਮਰੀ ਪਾਈ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਕਈ ਕੁੜੀਆਂ ਨਾਲ ‘ਅਫੇਇਰ’ ਸੀ । ਇਹ ਗੱਲ ਸੁਧਾ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜਾਣਦੇ ਸਨ ਫਿਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰੀਤੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੁਆਈ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਚੁਣ ਲਿਆ ਸੀ ।
ਸੁਧਾ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣਾ ਸਿਰ ਝੁਕਾ ਲਿਆ ਸੀ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਹੰਝੂਆਂ ਨੂੰ ਲੁਕਾ ਲਿਆ ਕਰਦੀ ਸੀ । ਉਹ ਜਾਣਦੀ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਉਸਦੇ ਹੰਝੂਆਂ ਤੇ ਤਰਸ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਉਸਦੇ ਮਾਂ-ਬਾਪ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਸੀਜੇ ਸਨ । ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਸਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰਕੇ ਉਸਨੂੰ ਸੈਂਕੜੇ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਉਸਨੂੰ ਮਾਰਿਆ-ਝੰਬਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ । ਕੀ ਰੀਤੇਸ਼ ਠੀਕ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ ? ਉਸਦੀ ਧੀ ਉਸਦੇ ਵਰਗੀ ਹੋਵੇਗੀ ? ਤਾਂ ਕੀ ਉਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਯਾਨੀ ਰੀਤੇਸ਼ ਦੇ ਕੋਈ ਗੁਣ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ ? ਲੇਕਿਨ ਰੀਤੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਗੁਣ ਕਿਹੜੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਅਵਗੁਣ......? ਰੀਤੇਸ਼ ਨੂੰ ਹੀ ਕਿਹੜਾ ਨੇੜੇ ਤੇੜੇ ਦੀ ਕੁੜੀ ਮਿਲ ਰਹੀ ਸੀ, ਸੁਧਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ  ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਦੀ ਕੁੜੀ ਮਿਲੀ ਉਸਨੂੰ ਵੀ ।
ਅਖੀਰ ਉਸਦਾ ਆਪਣਾ ਦੋਸ਼ ਕੀ ਸੀ, ਇਹੀ ਨਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਜਵਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਚੈਟਿੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ.....ਨਹੀਂ, ਇਹ ਤਾਂ ਦੋਸ਼ ਦੀ ਸ਼ੁਰੁਆਤ ਸੀ......ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਇਹੀ ਤਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ । ਆਪ ਉਸਨੇ ਵੀ, ਜੋ ਇਸ ਦੋਸ਼ ਦਾ ਭਾਗੀਦਾਰ ਸੀ ।
‘ਨਾ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਚੈਟਿੰਗ ਕਰਦਾ ਅਤੇ ਨਾ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਦਿਨ ਵੇਖਣਾ ਪੈਂਦਾ . . . . ਯੂ ਬਿਚ ! ’ ਉਦੈ  ਕਸ਼ਿਅਪ ਨੇ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਉਸਦੇ ਕੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਵੇਂ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਢਾਲ ਦਿੱਤਾ ਸੀ । ਕੀ ਉਹ ਸਚਮੁੱਚ ‘ਬਿਚ’ ਦੀ ਗਾਲ੍ਹ ਖਾਣ ਦੇ ਲਾਇਕ ਸੀ ?
ਉਦੈ ਕਸ਼ਿਅਪ ਦਾ ਕੋਈ ਦੋਸ਼ ਨਹੀਂ ਸੀ ?
ਨਹੀਂ , ਇਸ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਸੌਖ ਨਾਲ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਨਹੀਂ । ਉਹ ਤਾਂ ਪੀੜੀਆਂ ਲਈ ਦੋਸ਼ ਦੀ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ  ਉਦੈ ਕਸ਼ਿਅਪ ਦੀ ਪਤਨੀ ਉਸਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਤਾੜਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੀਤੇਸ਼ ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਸੂਲੀ ਉੱਤੇ ਟੰਗੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਅਪਰਾਧੀ ਸਿਰਫ਼ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਸੁਧਾ ਠਹਰਾਈ ਗਈ ।ਹਾਂ, ਭੁੱਲ ਤਾਂ ਉਸਤੋਂ ਹੋਈ ਸੀ ਕਿ ਇੱਕ ਕੁੜੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਅਜਿਹੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵੀ ਸੋਚਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ । ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਨਹੀਂ ਸੋਚ ਸਕੀ ਕਿ ਉਸਨੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਅਨੇਕ ਕਿੱਸੇ ਸੁਣ ਰੱਖੇ ਸਨ ਪਰ ਅਜਿਹੀ ਹੋਣੀ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਸੁਣਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਤਾਂ ਸਮਾਜ ਦਾ ਇੱਕ ਲੁਕਿਆ ਪੱਖ ਸੀ ਜਿਨੂੰ ਪਰਗਟ ਹੋਣ ਦਾ ਮੌਕੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਇਸ ਲੁਕੇ ਹੋਏ ਪੱਖ ਤੋਂ ਠੀਕ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਅੰਤ ਮੰਨ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਉਸ ਦਿਨ ਜਿਸਨੇ ਵੀ ਸੁਣਿਆ ਕਿ ਰਾਜਪਾਲ ਬਾਬੂ ਦੀ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਧੀ ਸੁਧਾ ਲਾਪਤਾ ਹੈ, ਉਹ ਚਿੰਤਤ ਹੋ ਉੱਠਿਆ ਸੀ । ਛੋਟੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਅੱਗ ਤੋਂ ਵੀ ਤੇਜ ਫੈਲਦੀਆਂ ਹਨ।ਲਪਟਾਂ ਹਰ ਕਿਸੇ ਵੱਲ ਲਪਕੀਆਂ। ਮੁਸੀਬਤ ਸਭ ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ।
‘ਏਮ. ਬੀ. ਏ. ਕਰ ਰਹੀ ਕੁੜੀ ਕਿਸੇ ਦੇ ਨਾਲ ਭੱਜ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ।’ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ ਸੁਣਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ।
‘ਹਾਂ ਹਾਂ, ਉਸਦਾ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਮੁੰਡੇ ਦੇ ਨਾਲ ਕੋਈ ਚੱਕਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ । ’
‘ਹਾਂ ਹਾਂ ! ਉਸਦੇ ਕਾਲਜ ਦੇ ਅਤੇ ਮਹੱਲੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੁੰਡੇ ਮੌਜੂਦ ਹਨ , ਕੋਈ ਵੀ ਗਾਇਬ ਨਹੀਂ ਹੈ । ’
‘ਜਰੂਰ ਉਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਹਾਦਸਾ ਹੋਇਆ ਹੈ । ’
‘ਜਮਾਨਾ ਖ਼ਰਾਬ ਹੈ । ਕਿਤੇ ਕੋਈ ਊਚ-ਨੀਚ ਨਾ ਹੋ ਗਈ ਹੋ ਉਸਦੇ ਨਾਲ । ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਤਾਂ ਛੋਟੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਬੱਚੀਆਂ ਵੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਹੀਂ ਹਨ ਫਿਰ ਸੁਧਾ ਤਾਂ ਜਵਾਨ-ਜਹਾਨ ਹੈ । ’
‘ਕੌਣ ਜਾਣੇ ਸੱਚ ਕੀ ਹੈ ? ਕਿਤੇ ਕਿਸੇ ਮਜਨੂੰ ਨੇ ਅਗਵਾ ਨਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੋਵੇ । ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਦੇ ਸੜਕਛਾਪ ਮਜਨੂਆਂ ਦਾ ਕੁਝ ਕਿਹਾ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ’
ਜਿੰਨੇ ਮੁੰਹ, ਓਨੀਆਂ ਗੱਲਾਂ । ਵੇਖਦੇ ਹੀ ਵੇਖਦੇ ਪਰਿਵਾਰ, ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਗਏ । ਵੱਡੇ – ਬੁਜੁਰਗਾਂ ਨੇ ਥਾਣੇ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਰਿਪੋਰਟ ਲਿਖਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ । ਉਸ ਛੋਟੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਭਲੇ ਘਰ ਦੀਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਕਦੇ ਘਰ ਤੋਂ ਭੱਜੀਆਂ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਕਿਸੇ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਨਹੀਂ । ਉਸ ਛੋਟੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕੋਈ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਹਾਦਸਾ ਵੀ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਨਾ ਹੀ ਅਗਵਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਬਲਾਤਕਾਰ ।
‘ਅੱਜ ਕੱਲ ਇਹ ਕੁੜੀਆਂ ਮੂੰਹ ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੱਪੜਾ ਬੰਨ੍ਹੀ ਰਖਦੀਆਂ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚਾਕੂ ਦਿਖਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਪ-ਭਰਾ ਦੇ ਕੋਲੋਂ ਵੀ ਲੰਘ  ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਪ-ਭਰਾ ਨੂੰ ਪਤਾ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਚੱਲੇਗਾ ਕਿ ਉਹ ਕੁੜੀ ਆਖਿਰ ਸੀ ਕੌਣ ।’ ਥਾਣੇਦਾਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਾਏ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ।
ਵੱਡੇ-ਬੁਜੁਰਗਾਂ ਨੇ ਉਸਦੀ ਗੱਲ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਸੀ ਜੋ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਆਉਂਦੇ-ਜਾਂਦੇ ਵੇਖਿਆ ਹੈ । ਉਹ ਘਰ ਤੋਂ ਕਾਲਜ ਜਾਣ ਨੂੰ ਨਿਕਲੀ ਸੀ । ਆਖਰੀ ਸੇਮੇਸਟਰ ਦਾ ਆਖਰੀ ਪੇਪਰ ਸੀ । ਰਾਤ ਭਰ ਉਸਨੇ ਪੜਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ । ਇਹ ਉਸਦੀ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ । ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਰਾਤ ਨੂੰ ਬਾਰਾਂ ਵਜੇ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸੌਂ ਗਈ ਸੀ । ਸਵੇਰੇ ਉਹ ਜਾਗੀ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਲਿਖਾ-ਪੜ੍ਹੀ ਕਰਦੇ ਦੇਖਿਆ । ਸੁਧਾ ਰੋਜ ਹੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਘੰਟਿਆਂ ਬੱਧੀ ਬੈਠੀ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਉਸਦੀ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਲਈ ਇਹ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਸੀ । ਸਾਰੇ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਇਸ ਗੱਲ ਪ੍ਰਤੀ ਸ਼ੱਕੀ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ ਕਿ ਕਿਤੇ ਕਿਸੇ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਸੁਧਾ ਦੀ ਖਿੰਡਰੀ ਪੁੰਡਰੀ ਦੇਹ ਮਿਲਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਨਾ ਮਿਲ ਜਾਵੇ । ਸੁਧਾ ਦੇ ਪਰਵਾਰ ਨੂੰ ਕੋਈ ਬੁਰੀ ਹੋਣੀ ਆਪਣੇ ਦਰ ਤੇ ਦਸਤਕ ਦਿੰਦੀ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ ।
ਉਸ ਦਿਨ ਨਿੱਤ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਧਾ ਕਾਲਜ ਜਾਣ ਨੂੰ ਨਿਕਲੀ ਪਰ ਜਦੋਂ ਸ਼ਾਮ ਤੱਕ ਘਰ ਨਹੀਂ ਪਰਤੀ ਤਾਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਚਿੰਤਾ ਸਤਾਣ ਲੱਗੀ । ਸੁਧਾ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸਹੇਲੀਆਂ ਦੇ ਘਰ ਫੋਨ ਕਰ - ਕਰ ਕੇ ਪਤਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਸੁਧਾ ਆਪਣੀ ਕਿਸੇ ਸਹੇਲੀ ਦੇ ਘਰ ਨਹੀਂ ਸੀ । ਰਾਤ ਭਰ ਖੋਜ ਭਾਲ ਤੋਂ  ਬਾਅਦ ਥਾਣੇ ਵੱਲ ਰੁਖ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਤਦ ਤੱਕ ਸੁਧਾ ਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿਗੜਨ ਲੱਗੀ । ਉਹ ਉੱਚ ਰਕਤਚਾਪ ਦੀ ਮਰੀਜ ਸੀ । ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਤਾਂ ਲਿਖ ਲਈ ਪਰ ਉਸਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਤਰੱਕੀ ਨਾ ਵੇਖ ਕੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਧਰਨਾ-ਨੁਮਾਇਸ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ । ਤੀਸਰੇ ਦਿਨ ਮਾਮਲੇ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਰੰਗ ਫੜ ਲਿਆ । ਵਿਰੋਧੀ ਦਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸੱਤਾਧਾਰੀਆਂ ਦੀ ‘ਹਾਏ - ਹਾਇ’ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ । ਹੁਣ ਪੁਲਿਸ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਖਲਬਲੀ ਮੱਚਣਾ ਸੁਭਾਵਿਕ ਸੀ । ਉੱਪਰੋਂ ਦਬਾਅ ਪੈਣ ਲੱਗਿਆ। ਦਬਾਅ ਪੈਂਦੇ ਹੀ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਹ ਸਰਗਰਮੀ ਵਿਖਾਈ ਕਿ ਇਹ ਗੱਲ ਸਿੱਧ ਹੋ ਗਈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਪੁਲਿਸ ਚਾਹੇ ਤਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਮਸਲਾ ਹੱਲ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ , ਜੇਕਰ ਚਾਹੇ ਤਾਂ ।
ਸੁਧਾ ਦੇ ਗਾਇਬ ਹੋਣ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਦਿਨ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਕਿ ਸੁਧਾ ਦਾ ਪਤਾ ਚੱਲ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਗੁਆਂਢੀ ਰਾਜ ਦੇ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਉਹ ਸਹੀ-ਸਲਾਮਤ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹਿ ਰਹੀ ਹੈ । ਜਿਸਨੇ ਵੀ ਇਸ ਬਿਆਨ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾਂ ਸੁਣਿਆ, ਉਹ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਿਆ । ਕੀ ਇਹ ਸੰਭਵ ਸੀ ਕਿ ਰਾਜਪਾਲ ਬਾਬੂ ਦੀ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਧੀ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਦੇ ਨਾਲ ਘਰ ਤੋਂ ਭੱਜ ਗਈ ਹੈ? ਬਹਰਹਾਲ ਇਹੀ ਹੋਇਆ ਸੀ ।
ਸੱਚ ਇਹੀ ਸੀ । ਸੁਨਹਿਰੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡੁਬਦੀ-ਤੈਰਦੀ ਸੁਧਾ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਦੈ ਕਸ਼ਿਅਪ ਲਈ ਚਾਹ ਬਣਾ ਰਹੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਸਬ ਇੰਸਪੇਕਟਰ ਨੇ ਲੋਕਲ ਥਾਣੇਦਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਇਸ ਕਮਰੇ ਦੇ ਕਿਰਾਏ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਪਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ । ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਸੁਧਾ ਕੁਝ ਸਮਝ ਪਾਉਂਦੀ ਤੱਦ ਤੱਕ ਸਭ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਨੇ ਉਦੈ ਨੂੰ ਮਾਰਨਾ-ਕੁੱਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ।
‘ਸਾਲਿਆ ! ਕੁੜੀ ਭਜਾਉਣ ਦਾ ਧੰਧਾ ਕਰਦਾ ਹੈਂ .....ਮਾਂ.....ਹੁਣੇ ਤੁਹਾਡੇ ਧੰਧੇ ਨੂੰ . . . . ਵਾੜ ਦੇਵਾਂਗਾ . ......’ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲੇ ਗੰਦੀ ਗਾਲੀਆਂ ਬਕਦੇ ਹੋਏ ਉਦੈ ਨੂੰ ਅੰਧਾਧੁੰਧ ਕੁੱਟਣ ਲੱਗੇ । ਇਹ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵੇਖ ਕੇ ਸੁਧਾ ਚੀਖਦੀ ਹੋਈ ਝਪਟੀ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਉਦੈ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲੀਆਂ ਦੀ ਕੁੱਟ ਤੋਂ ਬਚਾ ਸਕੇ ।
‘ਅਰੇ ਸਤੀ ਸਾਵਿਤਰੀ ! ਬਹੁਤ ਲਾਡ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ਆਪਣੇ ਯਾਰ ਉੱਤੇ !’ ਤੀਵੀਂ ਪੁਲਸੀਆਂ ਨੇ ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਥੱਪੜ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ।
‘ਡੋਂਟ ਟਚ ਮੀ , ਅਗੇਨ ! ’ ਸੁਧਾ ਬੌਖਲਾ ਕਰ ਬੋਲੀ । ਉਸਨੂੰ ਆਪਣਾ ਇੱਕ ਕੰਨ ਸੁੰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੋਇਆ ਲਗਾ । ਪਲ ਭਰ ਲਈ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਅੱਗੇ ਹਨ੍ਹੇਰਾ ਛਾ ਗਿਆ ।
‘ਅੰਗਰੇਜੀ ਵਿੱਚ ਗਿਟਰ - ਪਿਟਰ ਕਰਕੇ ਰੋਹਬ ਨਾ ਜਮਾਂ ? ਦੋ ਟਕੇ ਦੀ ਲੌਂਡੀ, ਕੰਜਰੀ ! ‘ਲੇਡੀ  ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਧਮਕਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਵਾਲ ਫੜ ਕੇ ਉਸਦੇ ਸਿਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਝਟਕਾ ਦਿੱਤਾ । ਸੁਧਾ ਦਾ ਸਿਰ ਚਕਰਾ ਗਿਆ। ਉਹ ਲੜਖੜਾ ਗਈ ।
‘ਕਿਉਂ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਧੰਧਾ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈਂ ? ’ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲੇ ਨੇ ਮਕਾਨ ਮਾਲਿਕ ਨੂੰ ਧਮਕਾਇਆ ।
‘ਕੈਸੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਹੋ ਸਾਹਿਬ ! ਅਸੀ ਸ਼ਰੀਫ਼ ਲੋਕ ਹਾਂ.....ਇਹ ਸ਼ਰੀਫਾਂ ਦਾ ਮਹੱਲਾ ਹੈ.....’ ਮਕਾਨ ਮਾਲਿਕ ਗਿੜਗਿੜਾਇਆ।
‘ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਸ਼ਰੀਫ ਘਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਲੌਂਡਾ ਲੌਂਡੀ ਕੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ? ’ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ  ਘਟੀਆ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬੋਲਿਆ ।
‘ਸਾਹਬ ! . . . ਸਾਹਬ , ਸਾਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਲੋਕ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਨੇ...... ! ’ ਮਕਾਨ ਮਾਲਿਕ ਬੇਚੈਨੀ ਨਾਲ ਕੰਬਣ ਲੱਗਿਆ ਸੀ ।
‘ਹਾਂ , ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਘਰੋਂ ਭੱਜ ਕੇ ਆਏ ਹਨ । ਇਹ ਵਿਆਹੇ ਨਹੀਂ । ਕੁੜੀ ਨਬਾਲਿਗ ਹੈ ।’ ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਕੰਨ ਤੋਂ ਸੁਣਾਈ ਦਿੱਤਾ । ਇੱਕ ਕੰਨ ਤਾਂ ਚਪੇੜ ਪੈਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸੁੰਨ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ ।
‘ਹੇ ਭਗਵਾਨ ! ਮੈਨੂੰ ਕੀ ਪਤਾ ਸੀ । ਇਸਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਲਿਆਉਣ ਵਾਲਾ ਹੈ । ਅਸੀਂ ਸਮਝਿਆ ਕਿ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਹੀ ਲਿਆਇਆ ਹੋਵੇਗਾ । ਸਾਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਅਸੀ ਇਸਨੂੰ ਕਮਰਾ ਕਿਰਾਏ ਉੱਤੇ ਦਿੰਦੇ ਹੀ ਕਿਉਂ ? ’ ਮਕਾਨ ਮਾਲਿਕ ਆਪਣੀ ਸਫਾਈ ਦੇਈ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ।
ਪੁਲਿਸਵਾਲਾ ਮਕਾਨ ਮਾਲਿਕ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਵੱਲ ਲੈ ਗਿਆ । ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਕੁੱਝ ਘੁਸਰ ਮੁਸਰ ਹੋਈ । ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਕਾਨ ਮਾਲਿਕ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਹੱਥ ਜੋੜਦਾ ਵਿਖਾਈ ਪਿਆ । ਸਪੱਸ਼ਟ ਸੀ ਕਿ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲੇ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਡਰਾਇਆ-ਧਮਕਾਇਆ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕੁੱਝ ‘ਲੈ-ਦੇ ਕੇ’ ਮੰਨ ਗਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ।
ਪੰਦਰਾਂ-ਵੀਹ ਮਿੰਟ ਦੇ ਰੌਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਦੈ ਅਤੇ ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਬਿਠਾਇਆ ਅਤੇ ਸੁਧਾ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਵੱਲ ਚੱਲ ਪਈ । ਉਦੈ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਸੁੱਜ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਹੱਥਾਂ ਉੱਤੇ ਨੀਲ ਪੈ ਗਏ ਸਨ । ਸੁਧਾ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਵੀ ਇੱਕ ਪਾਸਿਉਂ ਸੁੱਜ ਗਿਆ ਸੀ ਫਿਰ ਵੀ ਉਹ ਉਦੈ ਦੀਆਂ ਸੱਟਾਂ ਨੂੰ ਪਲੋਸਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਪਰ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਬਿਠਾ ਰੱਖਿਆ ਸੀ । ਸੁਧਾ ਨੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਕਿ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਉਦੈ ਨੂੰ ਦਿਲਾਸਾ ਦੇਵੇ ਪਰ ਉਦੈ ਉਸਦੇ ਵੱਲ ਵੇਖ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਆਪ ਉਦੈ ਸੁਧਾ ਤੋਂ ਅੱਖਾਂ ਚੁਰਾ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ। ਨਾਲ ਜੀਣ-ਮਰਨ ਦੀਆਂ ਕਸਮਾਂ ਖਾਣ ਵਾਲਾ ਇਨਸਾਨ ਕੀ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਮਾਰ ਖਾ ਕੇ ਹੀ ਟੁੱਟ ਗਿਆ ? ਸੁਧਾ ਉਦੈ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਣਾ ਚਾਹ ਰਹੀ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਲੇਡੀ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਡਰ ਨਾਲ ਚੁੱਪਚਾਪ ਬੈਠੀ ਰਹੀ ।
ਬਾਈ ਘੰਟੇ ਦੀ ਸੜਕ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸੁਧਾ ਅਤੇ ਉਦੈ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਲੈ ਜਾ ਕੇ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਉੱਚਾਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਸੜਕ-ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਸਾਰਾ ਖ਼ਰਚ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ । ਕਿਉਂਕਿ ਰੇਲ ਦੁਆਰਾ ਲਿਆਏ ਜਾਣ ਉੱਤੇ ਮਾਮਲਾ ਅਤੇ ਜਿਆਦਾ ਖਿੱਲਰ ਜਾਣਾ ਸੀ।
ਉੱਚਾਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਉੱਤੇ ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹੀ ਆਸ ਬੱਝੀ । ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਇਹ ਪੜ੍ਹਿਆ-ਲਿਖਿਆ ਇਨਸਾਨ ਉਸਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝੇਗਾ । ਉਸਨੇ ਰੋ-ਰੋ ਕੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਉਦੈ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸੇ ਦੇ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਗੁਜ਼ਾਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ - ਪਿਤਾ ਉਦੈ ਨੂੰ ਦੂਜੀ ਜਾਤ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕਦੇ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਣਗੇ ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਉਦੈ ਦੇ ਨਾਲ ਭੱਜ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਉਸ ਉੱਚਾਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਚੈਟਿੰਗ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਸਨੂੰ ਉਦੈ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ । ਉਸਨੇ ਉਦੈ ਦੀ ਫੋਟੋ ਹੀ ਵੇਖੀ ਸੀ ਜੋ ਉਸਨੇ ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਈ-ਮੇਲ ਕੀਤੀ ਸੀ , ਉਹ ਉਦੈ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਭੱਜਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਹੀ ਮਿਲੀ ਸੀ । ਜਿਸਨੇ ਵੀ ਸੁਧਾ ਦਾ ਇਹ ਪਿਆਰ-ਪ੍ਰਸੰਗ ਸੁਣਿਆ ਉਹ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਿਆ । ਕੀ ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਪਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ? ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸੰਘ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਉੱਤਰ ਰਹੀ ਸੀ ਇਹ ਸਿੱਧੀ-ਸਾਦੀ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵੱਲੋਂ ਉਸ ਵਿੱਚ ਮਿਰਚ-ਮਸਾਲਾ ਮਿਲਾਇਆ ।ਚਰਚਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾ ਦੇ ਪਿਆਰ-ਪ੍ਰਸੰਗ ਦਾ ਸਰੂਪ ਇੰਨਾ ਵਿਗੜਿਆ ਕਿ ਚਾਰੋ ਬੰਨੇ ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਹੀ ਕੋਸਿਆ ਜਾਣ ਲਗਾ । ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਦੈ ਦੀ ਵੀ ਘੱਟ ਲਾਹ-ਪਾਹ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ।
ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਦੁੱਖ ਤਾਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਹੋਇਆ ਕਿ ਉਦੈ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਅਤੇ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਸੁਧਾ ਉੱਤੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਜੜ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਉਦੈ ਨੂੰ ‘ਫਸਾਇਆ’ ਅਤੇ ਘਰ ਤੋਂ ਭੱਜਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ । ‘ਫਸਾਇਆ’ ਵਰਗਾ ਹੋਛਾ ਸ਼ਬਦ ਸੁਧਾ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਕੰਡੇ ਵਾਂਗੂੰ ਚੁਭ ਗਿਆ । ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰ ਪਾਤਰ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਦੁੱਖ ਹੋਣ ਲਗਾ । ਕਿੰਨਾ ਕਮਜੋਰ ਇਨਸਾਨ ਨਿਕਲਿਆ ਉਦੈ? ਇਸਦੇ ਵਿਪਰੀਤ ਸੁਧਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸਾਹਸਪੂਰਵਕ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ  ਕਿ ਉਹ ਉਦੈ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸੇ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਉਸਦੇ ਇਸ ਤਰਾਂ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸੁਧਾ ਦੇ ਪਿਤਾ ਬੌਖਲਾ ਉੱਠੇ ਸਨ । ਉਹ ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਤੱਦ ਤੱਕ ਕੁੱਟਦੇ ਰਹੇ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸੁਧਾ ਦੀਆਂ ਦੋਨਾਂ ਭੈਣਾਂ ਉਸਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਉਸ ਨਾਲ ਚੁੰਬੜ ਨਹੀਂ ਗਈਆਂ ।
ਸੁਧਾ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੇ ਪਰਵਾਰ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਉਸਦੀ ਪੰਝੀ ਦੀ ਉਮਰ ਨੂੰ ਨਬਾਲਿਗ ਸਤਾਰਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ? ਉਂਜ ਇਹ ਕਾਗਜ਼ੀ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੀ ਜਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਚਰਚਾਵਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਠੀਕ ਤਰਾਂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗ ਸਕਿਆ । ਪਰ ਉਦੈ ਦੇ ਮੁੱਕਰ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਟਿਕਾਣਾ ਮਿਲਣਾ ਸੀ ।
ਉਸ ਘਟਨਾ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸੁਧਾ ਦਾ ਘਰ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ । ਉਸਨੂੰ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਵੀ ਆਉਣ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ । ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵੀ ਸੁਧਾ ਬੇਗਾਨੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ । ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਹਿਦਾਇਤ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਸੁਧਾ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਨਾ ਕਰਨ। ਪਿਤਾ ਸੁਧਾ ਦੇ ਵੱਲ ਵੇਖਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਨ ਅਤੇ ਮਾਂ ਇਉਂ ਦੇਖਦੀ ਜਿਵੇਂ  ਸੁਧਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੁੱਖ-ਜਾਈ ਨਹੀਂ, ਕੋਈ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੋਵੇ । ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ‘ਓਵਰ ਰਿਏਕਸ਼ਨ’ ਲੱਗਦਾ । ਉਸਨੂੰ ਹਰ ਪਲ ਉਦੈ ਦੀ ਯਾਦ ਆਉਂਦੀ । ਉਦੈ ਦੇ ਨਾਲ ਬਿਤਾਏ ਗਏ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਿਨ ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਗੁਜਰਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਦੋ ਦਿਨ ਜੋ ਘਰ ਵਿੱਚ ਗੁਜ਼ਰੇ ਸਨ, ਰੋਮਾਂਚਿਤ ਕਰ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਸਨ । ਤੁਸੀਂ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਪਾਗਲਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰੇਮ ਕਰ ਬੈਠੇ ਹੋਵੋ, ਆਜ਼ਾਦ ਰੂਪ ਨਾਲ ਉਸੇ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਦਾ ਮੌਕੇ ਮਿਲ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇ ਸੁਖ ਹੋਰ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ?
‘ਏ ਮੇਰੀ ਵਾਈਫ ਹੈ ’ ਉਦੈ ਨੇ ਜਦੋਂ ਮਕਾਨ ਮਾਲਿਕ ਨਾਲ ਜਦੋਂ ਸੁਧਾ ਦੀ ਜਾਣ ਪਹਿਚਾਣ ਕਾਰਵਾਈ ਸੀ ਤਾਂ ਸੁਧਾ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਆਨੰਦਿਤ ਹੋ ਉੱਠੀ ਸੀ । ਕਿੰਨਾ ਅਧਿਕਾਰ, ਕਿੰਨਾ ਅਪਣਾਪਨ ਸੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ । ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ । ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਉੱਤੇ ਚੱਲ ਕੇ ਐਮ.ਬੀ.ਏ. ਦੀ ਪੜਾਈ ਭਲੇ ਹੀ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ਪਰ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਉਹ ਗ੍ਰਹਿਸਥ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਪਰਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਾਵਲੀ ਸੀ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਉੱਤੇ ਸਰਫਿੰਗ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪੋਰਨ ਸਾਇਟਸ ਉੱਤੇ ਜਾਣ ਦਾ ਚਸਕਾ ਉਸਨੂੰ ਕਦੋਂ ਲਗਾ, ਉਸਨੂੰ ਆਪ ਵੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ । ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਸਮਝਦੇ ਕਿ ਧੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਉੱਤੇ ਪੜਾਈ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ । ਸੁਧਾ ਆਪਣੀ ਭੈਣਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਚੌਕੰਨੀ ਰਹਿੰਦੀ । ਹਰ ਇੱਕ ਚੈਟਿੰਗ ਅਤੇ ਸਰਫਿੰਗ ਦੇ ਬਾਅਦ ਈ-ਮੇਲਸ ਅਤੇ ‘ਹਿਸਟਰੀ’ ਡਿਲੀਟ ਕਰਨਾ ਨਾ ਭੁੱਲਦੀ । ਇਸ ਲਈ ਸੁਧਾ ਅਤੇ ਉਦੈ ਦੀ ਸੱਤ ਮਹੀਨੇ ਲੰਬੀ ਚੈਟਿੰਗ ਦੇ ਬਾਰੇ ਉਸਦੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਸਕਿਆ। ਉਦੈ ਨੂੰ ਵੀ ਪੋਰਨ ਸਾਇਟਸ ਦਾ ਸ਼ੌਕ ਸੀ । ਉਸਦੇ ਈ-ਮੇਲ ਵਾਸਨਾਮਈ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਡੂਬੇ ਹੁੰਦੇ । ਸ਼ੁਰੂ-ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਸੰਕੋਚ ਹੋਇਆ, ਡਰ ਵੀ ਲੱਗਿਆ ਪਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਉਹ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰਸ ਲੈਣ ਲੱਗੀ । ਪੰਝੀ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਸੁਨਿਹਰੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਵਿੱਚ ਸਮਰੱਥ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਸੁਧਾ ਦੇ ਨਾਲ ਵੀ ਇਹੀ ਹੋਇਆ । ਉਸਨੂੰ ਉਦੈ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਭਵਿੱਖ ਕਿਸੇ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਫਿਲਮ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸੈਕਸ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ  ਵਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲਗਾ ।
ਉਦੈ ਨੇ ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਭੱਜ ਜਾਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਤਾਂ ਉਹ ਕਿਸੇ ਮੁਟਿਆਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਈ । ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਸਨੂੰ ਲੋਕ, ਸਮਾਜ, ਪਰਵਾਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਵੀ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਆਇਆ । ਪਿਆਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਦਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸ਼ਾਇਦ ਇਸੇ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਅੰਨ੍ਹਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਪਰ ਅਜਿਹੇ ਮੁਹਾਵਰੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਪੰਨਿਆਂ ਉੱਤੇ ਜਾਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਚਟਖਾਰੇ ਲੈ ਕੇ ਦੋਹਰਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਅਸਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਮੂੰਹ ਚੁਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਪਿਆਰ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਉਚਿਤ ਹੈ, ਇਹ ਸਮਾਜ ਤੈਅ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰਵਾਰ ਤੈਅ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪ੍ਰੇਮੀ ਨਹੀਂ ।
ਦੋ ਦਿਨ-ਦੋ ਰਾਤਾਂ ਉਦੈ ਦੀ ਪਤਨੀ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿਣ ਦਾ ਸੁਖ ਸੁਧਾ ਦੇ ਸਰੀਰ-ਮਨ ਵਿੱਚ ਰਚ-ਬਸ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਸੁਖ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਉਦੈ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਸ਼ਕੰਜੇ ਤੋਂ ਬਚਾ ਲਵੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰੇ । ਉਸਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ ਕਿ ਉਦੈ ਜੋ ਦਾਵੇ ਕਰਦਾ ਸੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਜਨਮ-ਜਨਮਾਂਤਰ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਰੱਖੇਗਾ । ਉਹ ਉਦੈ ਤੋਂ  ਵੱਖ ਹੋ ਤੜਫ ਰਹੀ ਸੀ, ਉਦੈ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ । ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੋ ਚੱਲਿਆ ਸੀ ਕਿ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਦਬਾਅ ਵਿੱਚ ਆ ਕਰ ਉਦੈ ਨੇ ਉਸਦਾ ਸਾਥ ਛੱਡਿਆ ਹੈ, ਦਬਾਅ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਉਹ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਉਸਦਾ ਹੱਥ ਫੜ ਲਵੇਗਾ । ਜਿੱਥੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾ ਦਾ ਚਾਲ ਚਲਣ ਉਸ ਅਣਪੜ੍ਹ , ਉਜੱਡ ਅਵਾਰਾ ਕੁੜੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਰਵਾਰ ਦੀ ਇੱਜਤ ਦਾ ਜਰਾ ਵੀ ਖ਼ਿਆਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਉਥੇ ਹੀ ਸੁਧਾ ਅਜਿਹੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਪਰੇ ਆਪਣੇ ਕਾਲਪਨਿਕ ਪਿਆਰ ਲਈ ਜੂਝ ਰਹੀ ਸੀ ।
‘ਏਕ ਵਾਰ-ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਾਰ ਉਦੈ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਕਰਵਾ ਦੇ ! ’ ਸੁਧਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਮੇਰੇ ਭਰਾ ਅੱਗੇ ਗਿੜਗੜਾ ਦੇ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਸੀ । ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਦੈ ਜ਼ਮਾਨਤ ਉੱਤੇ ਛੁੱਟ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਪਰਤ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ ਪਰ ਸੁਧਾ ਤੋਂ ਉਸਦਾ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਖੋਹਿਆ ਜਾ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ ।
ਮਮੇਰੇ ਭਰਾ ਦਾ ਦਿਲ ਪਸੀਜ ਗਿਆ । ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਦੇ ਮੋਬਾਈਲ ਤੋਂ ਉਦੈ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕੀਤਾ । ਉਹ ਨੰਬਰ ਉਦੈ ਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਉਸਦੇ ਦੋਸਤ ਦਾ ਸੀ । ਇਹ ਨੰਬਰ ਉਸਨੂੰ ਉਦੈ ਨੇ ਹੀ ਇੱਕ ਵਾਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ । ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਅਨੁਮਾਨ ਸੀ ਕਿ ਉਦੈ ਤੋਂ ਵੀ ਉਸਦਾ ਮੋਬਾਈਲ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਖੋਹ ਲਿਆ ਹੋਵੇਗਾ । ਕੁੱਝ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਉਦੈ ਦੇ ਦੋਸਤ ਨੇ ਉਦੈ ਨਾਲ ਸੁਧਾ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਾ ਦਿੱਤੀ ।
‘ਯੂ ਬਿਚ . . . ਮੇਰਾ ਪਿੱਛਾ ਛੱਡ ਦੇ !’ ਇਸ ਵਾਕ ਨਾਲ ਉਦੈ ਨੇ ਗੱਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਅੰਤ ਵੀ ‘ਯੂ ਬਿਚ’ ਉੱਤੇ ਹੀ ਹੋਇਆ । ਉਸ ਪਲ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸੁਧਾ ਦਾ ਸਮੁੱਚਾ ਅਸਤੀਤਵ ਜਿਵੇਂ ਤਾਰ-ਤਾਰ ਹੋ ਗਿਆ । ਉਸਦਾ ਮਨ ਟੁੱਟ ਕੇ ਕਿਰਚਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ । ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਿਰਚਾਂ ਵਿੱਚ ਜੋ ਜੀਵਨ ਭਰ ਉਸਦੇ ਚੁਭਦੀਆਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੇ ਅੱਗੇ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਹੁਣ ਉਸਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਰੋਕਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦਾ ਵਿਆਹ ਕਿੱਥੇ ਅਤੇ ਕਿਸਦੇ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ।
ਭਾਵੇਂ ਸੁਧਾ ਦਾ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਛਾਪਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਦੇ ਦੇ ਕੇ ਸੁਧਾ ਦਾ ਘਰ ਤੋਂ ਭੱਜਣਾ ਅਖਬਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸੁਰਖੀਆਂ ਬਣ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਸ਼ਹਿਰ ਜਾਂ ਉਸਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਨਹੀਂ ਸਕਣਾ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਦੂਰ-ਦਰਾਜ਼ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਲੱਭਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਿਆ । ਡੇਢ ਸਾਲ ਦੀ ਅਣਥਕ ਭੱਜ ਦੌੜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁਧਾ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸੁਧਾ ਲਈ ਰੀਤੇਸ਼ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਲਭਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਰਹੇ । ਰਿਸ਼ਤਾ ਪੱਕਾ ਹੁੰਦੇ ਹੀ, ਰੀਤੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਆਨਨ - ਫਾਨਨ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ । ਸੁਧਾ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਮਹਿਲ ਤਾਂ ਡੇਢ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਢਹਿ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ । ਹੁਣ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੇ ਮਲਬੇ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਭਾਵੀ ਸੰਸਾਰ ਸਜਾਉਣਾ ਸੀ ।
‘ਤੂੰ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਹਫ਼ਤਾ ਭਰ ਰਹੀ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਸਭ ਕੁੱਝ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਹੈ ਨਾ ! ’ ਰੀਤੇਸ਼ ਨੇ ਸੁਹਾਗਰਾਤ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਇਹੀ ਕੀਤਾ ਸੀ ।
ਸੁਧਾ ਦਾ ਮਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕਹੇ, ਉਹ ਹਫ਼ਤਾ ਭਰ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਰਾਤਾਂ ਉਦੈ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹੀ ਸੀ । ਪਰ ਇਹ ਕਹਿਣ ਦਾ ਕੋਈ ਫਾਇਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਇੱਕ ਰਾਤ, ਦੋ ਰਾਤ ਜਾਂ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤਾ....ਸਭ ਬਰਾਬਰ ਸੀ ਉਸਨੂੰ ‘ਬਦਚਲਨ’ ਠਹਿਰਾਉਣ ਦੇ ਲਈ । ਕਿਸੇ ਲਈ ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਉਦੈ ਚਾਹੇ ਜਿਸ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਉਸ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਵੇ ਪਰ ਉਹ ਤਾਂ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਪਿਆਰ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੀ ਉਸ ਨਾਲ ਇੱਕ ਹੋਈ ਸੀ । ਰੀਤੇਸ਼ ਲਈ ਤਾਂ ਹੋਰ ਵੀ ਕੋਈ ਮਤਲਬ ਨਹੀਂ ਸੀ ਇਸ ਸਚਾਈ ਦਾ । ਰੀਤੇਸ਼ ਤਾਂ ਇਸ ਗੱਲ ਤੇ ਮਾਣ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਜਤਾਉਂਦਾ ਵੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ‘ਮਹਾਨ ਉਦਾਰ’ ਵਿਅਕਤੀ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਸੁਧਾ ਵਰਗੀ ‘ਵਿਗੜੀ’ ‘ਪਤਿਤਾ’ ਦਾ ‘ਉੱਧਾਰ’ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਰੀਤੇਸ਼ ਦੀ ਇਸ ਮਹਾਨਤਾ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਚੁਪਚਾਪ ਪੀਂਦੇ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੁਧਾ ਦੇ ਕੋਲ ਹੋਰ ਕੋਈ ਰਸਤਾ ਵੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ।
ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਰੀਤੇਸ਼ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਉੱਤੇ ਜੇਕਰ ਕਦੇ ਮਲਾਲ ਹੁੰਦਾ ਵੀ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਆਉਂਦਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਹ ਉਦੈ ਦੇ ਨਾਲ ਘਰੋਂ ਨਾ ਭੱਜਦੀ ਤਾਂ ਕੀ ਉਸਦੇ ਦੂਜੀ ਜਾਤ-ਪ੍ਰੇਮ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦੇ ? ਕੀ ਉਦੈ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰਦੇ ? ਉਦੈ ਦੇ ਬੇਵਫ਼ਾ ਨਿਕਲਣ ਉੱਤੇ ਸੁਧਾ ਦਾ ਸਾਥ ਦਿੰਦੇ ? ਸ਼ਾਇਦ ਤੱਦ ਉਦੈ ਬੇਵਫਾਈ ਕਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦਾ ਜਾਂ ਫਿਰ ਸਮਾਂ ਰਹਿੰਦੇ ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਹੋਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ । ਨਹੀਂ ! ਉਸ ਭਰੇ-ਪੂਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੁੜੀ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦਾ ਰਿਵਾਜ਼ ਸੀ ਹੀ ਕਿੱਥੇ ? ਕੁੜੀ ਤਾਂ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਰੂਪ ਵਿਚ  ਘਰੇਲੂ ਕੰਮ-ਕਾਜ ਕਰਨ, ਪੜ੍ਹਨ-ਲਿਖਣ, ਵਿਆਹੁਣ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਬਾਅਦ ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਉਸ ਵਿੱਚ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹੀ ਕਿੱਥੇ ਹਨ ? ਜੇਕਰ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਚੰਗੀਆਂ ਜਾਂ ਬੁਰੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗੇ । ਸੁਧਾ ਵਰਗੀ ਕੁੜੀਆਂ ਉੱਤੇ ਜਵਾਨੀ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਆਹ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹੀ ਤਾਂ ਵੇਖਿਆ ਜਾਣਾ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸੁਧਾ ਘਰੋਂ ਭੱਜ ਨਿਕਲੀ ਸੀ । ਜਵਾਨੀ ਨੇ ਉਸਦੇ ਮਨ-ਮਸਤਕ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾਵਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਦਸਤਕ ਜੋ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ।
‘ਘਰ ਤੋਂ ਭੱਜੀ ਕੁੜੀ ’ ਦਾ ਠੱਪਾ ਲਵਾ ਕੇ ਜਿਉਂ ਰਹੀ ਸੁਧਾ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੁਣ ਇਹ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਮੂੰਹ ਅੱਡੀ ਆ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੀ ਕੁੱਖ ਵਿੱਚ ਧੀ ਹੈ ਜਾਂ ਪੁੱਤਰ? ਜੇਕਰ ਪੁੱਤਰ ਹੈ ਤਾਂ ਰੀਤੇਸ਼ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਰਗਾ ‘ਸਦਾਚਾਰੀ’ ਮੰਨੇਗਾ ਅਤੇ ਜੇ ਕਿਤੇ ਧੀ ਹੋਈ ਤਾਂ ਸੁਧਾ ਵਰਗੀ ‘ਦੁਰਾਚਾਰਿਣੀ’ । ਪੁੱਤਰ ਜੇਕਰ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਰਜਨਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨਾਲ ‘ਫਲਰਟ’ ਕਰੇਗਾ, ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਜਾਨੋਂ ਮਾਰ ਦੇਵੇਗਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਲੇਕਿਨ ਇੱਜਤ ਦਾ ਸਵਾਲ ਨਹੀਂ ਬਣੇਗਾ ! ਜਦੋਂ ਕਿ ਘਰ ਤੋਂ ਭੱਜੀ ਹੋਈ ਕੁੜੀ ਦੀ ਧੀ ਵੀ ਘਰ ਤੋਂ ਭੱਜ ਜਾਵੇਗੀ ।
ਜੇਕਰ ਜਾਂਚ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੀ ਤਾਂ ? ਯਾਨੀ ਪਤਾ ਨਾ ਲੱਗ ਸਕਿਆ ਕਿ ਕੀ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕੀ ਰੀਤੇਸ਼ ਉਸਦੀ ਕੁੱਖ ਵਿੱਚ ਠਹਿਰਣ ਵਾਲੇ ਹਰ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਗਿਰਵਾਉਂਦਾ ਰਹੇਗਾ ? ਨਹੀਂ, ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦੇਵੇਗੀ ਉਹ ! ਸੁਧਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸੁੱਤੀ ਹੋਈ ਘਰ ਤੋਂ ਭੱਜਣ ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ ਵਾਲਾ ਸਾਹਸ ਅਚਾਨਕ ਜਾਗ ਉੱਠਿਆ । ਉਸਨੇ ਉਸੇ ਪਲ ਤੈਅ ਕਰ ਲਿਆ ਕਿ ਜਾਂ ਤਾਂ ਰੀਤੇਸ਼ ਉਸਨੂੰ ਘਰ ਵਿਚੋਂ ਧੱਕੇ ਮਾਰ ਕਰ ਕੱਢ ਦੇਵੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਇਸ ਪਹਿਲੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਣ ਦੇਵੇ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਧੀ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੇ! ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਉਸਦੀ ਧੀ ਨੂੰ ਤਾਂ ਅਜਿਹਾ ਦੁੱਖਾਂ ਭਰਿਆ ਜੀਵਨ ਨਹੀਂ ਜਿਉਣਾ ਪਵੇਗਾ, ਉਹ ਆਪ ਖੜੀ ਰਹੇਗੀ ਆਪਣੀ ਧੀ ਦੇ ਨਾਲ । ਉਸਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕ਼ਦਮ ਨੂੰ ਗ਼ਲਤ ਹੋਣ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗੀ ।
‘ਤਨ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਅੱਗ ਲੱਗੀ ਸੀ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸਦੀ.....ਨੱਕ ਕਟਵਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀ ਸਾਡੀ ! ’ ਮਾਂ ਨੇ ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਲਤਾੜਿਆ ਸੀ । ਪਰ ਉਸੇ ਮਾਂ ਨੇ ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਉਸ ‘ਅੱਗ’ ਦੀ ਭਲਾਈ ਬੁਰਾਈ ਵੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝਾਈ ਸੀ ਕਦੇ । ਉਸ ਘਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਵਿਸ਼ਾ ਸੀ ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਮਾਂ-ਧੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਚਰਚਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਸੀ । ਉਹ ਮਾਂ ਨੂੰ ਭਲਾ ਕੀ ਦੱਸਦੀ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਦੱਸਦੀ ?
ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਸਹੇਲੀ ਬਣ ਨਹੀਂ ਸਕੀ ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੀ ਧੀ ਦੀ ਸਹੇਲੀ ਬਣ ਕੇ ਕਰ ਉਸਨੂੰ ਪਿਆਰ ਦੀ ਸੱਚਾਈ ਨੂੰ ਪਰਖਣ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮਦਦ ਕਰੇਗੀ......ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਉਸਦੀ ਧੀ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਲਈ ਨਹੀਂ ਫਿਟਕਾਰੇਗੀ ਕਿ ਉਹ ਘਰ ਤੋਂ ਭੱਜੀ ਹੋਈ ਕੁੜੀ ਸੀ.....ਇੱਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਾ ਫਰਕ ਉਸਨੂੰ ਇਸ ਦੁੱਖ ਵਿੱਚੋਂ ਉਬਾਰ ਲਵੇਗਾ.....ਮਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਸੁਧਾ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ ਜਿਵੇਂ ਉਸਦੇ ਦੋ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਲੱਗਭੱਗ ਨਿਰਾਕਾਰ ਗਰਭ ਨੇ ਉਸਦੀ ਕੁੱਖ ਵਿੱਚ ਅੰਗੜਾਈ ਲਈ ਹੋਵੇ.......ਅਤੇ ਉਹ ਮਮਤਾ ਦੇ ਸੁਖ ਨਾਲ ਮੁਸਕਰਾ ਪਈ !
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
98142 31698
( ਛਪ ਰਹੀ ਪੁਸਤਕ ‘ ਅੱਧੇ ਆਕਾਸ਼ ਦਾ ਇੰਦਰਧਨੁਸ਼’ ਵਿੱਚੋਂ.....)

सोमवार, नवंबर 20, 2023

कहानी "ट्रेंडिंग लव वाया मलूकदास" - डॉ (सुश्री) शरद सिंह, जनसत्ता वार्षिक अंक (दीपावली 2023) में प्रकाशित

कहानी
ट्रेंडिंग लव वाया मलूकदास
- डॉ. (सुश्री) शरद सिंह

    उसने सोशल मीडिया पर अपनी पोस्ट डाली, साथ में दर्जन भर हैशटैग लगा दिए। उनमें एक हैशटैग ‘‘लव’’ भी है, जो तुरंत ट्रेंडिंग करने लगता है। लौकिक  हो  या अलौकिक हो, बस, प्रेम का विषय चुन कर उसमें ‘‘हैशटैग लव’’ चिन्हित कर देना इसीलिए उसे अच्छा लगता है। यद्यपि वह कभी-कभी सोचती है कि उसके इस हैशटैग को कोई गौर करता भी या नहीं? क्योंकि अकसर ट्रेंडिंग  के पीछे कोई चिंतन-मनन नहीं हुआ करता है। खै़र, कोई हैशटैग के खूंटे पर लटके प्रेम के बारे में सोचे या न सोचे, उसे सोशल मीडिया का ‘‘फेक लव’’ चाहिए भी नहीं।
मगर क्या उसे सच्चा सौ टका प्रेम भी नहीं चाहिए? उसने अपने आप से प्रश्न किया। फिर तत्काल निष्कर्ष पर भी पहुंच गई।
‘‘मुझे अब किसी से प्यार करना चाहिए।’’ उसने अपने आप से कहा, ’’शादी का तो कुछ कहा नहीं जा सकता है किन्तु प्यार तो कर ही सकती हूं।’’ वह मोबाईल वहीं सोफे पर छोड़ कर आईने के सामने जा बैठी। प्रेम करने के इरादे का निष्कर्ष भले ही तात्कालिक लगे किन्तु वर्षों से मन को कुरेदता अकेलापन उसे इस निष्कर्ष कीे ओर शनैः शनैः निरंतर धकेल रहा था।
कितने वसंत निकले हैं, इससे कोई अन्तर नहीं पड़ता, दिल में प्रेम की चाहत तो अभी ज़िन्दा है। प्यार करने की असली उम्र तो वयस्कता के साथ ही आती है। सोलहवें साल में यही समझ में नहीं आता है कि हम प्यार कर रहे हैं या ‘घर-घर’ की तर्ज़ में ‘प्यार-प्यार’ खेल रहे हैं। उस समय तो बड़े भी दुत्कारते हुए कह देते हैं कि यह उम्र प्यार करने की नहीं है या फिर यह प्यार नहीं लड़कपना है। ये सब उसके अपने तर्क थे।
‘‘कौन कहता कि तुम बुढ़ा रही हो? ये काले-काले बाल, वे गौरवर्ण! ऐ विपुला! इनके बारे में तुम आज तक बेखबर क्यों रहीं ?’’ उसने आईने में दिखाई पड़ रहे अपने प्रतिबिम्ब से पूछा।
प्रतिबिम्ब भी उसी के समान उत्तर की प्रतीक्षा करने लगा। वह हंस पड़ी। हंसी उसे इसलिए आई कि अपनी सुंदरता तो वह लगभग रोज ही सेल्फी में निहार कर संतुष्ट हो लेती है।

हां! उसका नाम है विपुला । मां-बाप ने रखा था। अगर वे अचला, विमला, कमला भी रख देते तो भी कोई फ़र्क़ नहीं पड़ता। नाम नियति नहीं बदला करते हैं। यदि उसकी नियति में किसी का प्रेम रंच मात्र नहीं लिखा है, तो नाम विपुला होने भर से क्या हो सकता है? ये तो अच्छा हुआ कि उसकी अभी तक शादी नहीं हुई वरना उसे शायद अपने पति के प्यार से भी वंचित रहना पड़ता। वैसे दुनिया में कितनी औरतें हैं जो अपने पति का प्रेम हासिल कर पाती हैं? बहुतों को तो पता ही नहीं होता है कि पति का प्यार होता क्या है, फिर भी अच्छी कटती है ज़िन्दगी। कभी-कभी बहुत कुछ जानने से, न जानना भी अच्छा होता है। खैर, ये बिलकुल अलग मसला है। कम से कम विपुला के मामले से एकदम अलग।
 खैर, उसने कभी सोचा नहीं था कि उसे भी कभी प्यार करने की ‘‘तलब’’ होगी। ऐसा नहीं है कि वह कभी पुरुषों के संपर्क में नहीं आई लेकिन यह संपर्क न तो काम-क्रीड़ा के रूप में रहा और न प्रेम के। वह घंटो बैठी-उठी है पुरुषों के साथ। उसने उनके कंधों पर हाथ रखा है, पीठ पर धौल जमाया है, उंगलियों की तेज हरकत से उनके बालों को माथे पर बिखेरा। हां, एक-दो अवसर ऐसे भी आए जब उसने अपने गाल पर चुम्बन लेने दिया। बस, दोस्ताना। अब अगर कोई इसे भी वासना या प्रेम से जोड़े, तो विपुला के हिसाब से ये नासमझी ही होगी। नहीं-नहीं, ये मत समझिए कि वह फ्लर्ट करती है। वह फ्लर्ट करने वाली लड़कियों में से नहीं है। आज भी उसके दिल में फ्लर्ट करने की नहीं अपितु प्यार करने की इच्छा जागी है। इस मामले में वह फाईव-जी के जमाने में थ्री-जी है।

किससे प्यार करे वह? विपुला सोचने लगी। विनय। हां, विनय कैसा रहेगा? हर समय उसके चक्कर लगाया करता है। अपनी बीवी के सामने भी उसी की तारीफ के पुल बांधता रहता है ।
ये पुरूष भी बड़े विचित्र जीव होते हैं। उन्हें अपनी बीवी के सामने पराई औरत की प्रशंसा करने में इन्हें कोई संकोच नहीं होता है लेकिन उनकी बीवी उनके सामने किसी पराए पुरुष की प्रशंसा में एक वाक्य ही बोल दे तो पति नामक पुरुष अंगारों पर लोट जाता है। अवैध संबंधों के समीकरण गढ़ने लगता है। अब विनय को ही ले लो, वह अपनी बीवी के सामने विपुला की तारीफ करते नहीं अघाता । वह तो अपनी बीवी से यहां तक कह देता है कि तुम विपुलाजी से कुछ सीखती क्यों नहीं ?
क्या सोचती होगी विनय की बीवी? उंह, कुछ भी सोचे! जब विनय को अपनी बीवी की परवाह नहीं है तो वह क्यों सोचे ? वह शादीशुदा है तो क्या हुआ, कौन उससे शादी करनी है, विपुला ने सोचा और विनय का नंबर डायल करने लगी।
‘‘हैलो ! हां, विनय! मैं विपुला, तुम अभी मेरे घर आ जाओ।’’
‘‘अभी?’’
‘‘हां-हां, अभी!’’
‘‘कोई इमर्जेन्सी है क्या?’’
‘‘हां जी, इमर्जेन्सी ही समझो।’’
‘‘ऐसा क्या? बताओ न!’’
‘‘बता दूं? नहीं, फोन पर नहीं, यहां आने पर बताऊंगी।’’
‘‘तबीयत तो ठीक है, न ?’’
‘‘हां, तबीयत ठीक है!’’
‘‘वो क्या है कि मैं दोपहर बाद अगर आऊं तो चलेगा? दरअसल, अभी वाईफ को शॉपिंग पर ले जाना है।’’
‘‘क्या कहा, दोपहर बाद तक आ सकोगे? अगर अभी आ जाते....’’ विपुला का मन तनिक बुझा किन्तु उसे तत्क्षण विचार आया कि वह विनय को साफ-साफ कह दे कि वह उसे प्यार करना चाहती है फिर तो दौड़ा चला आएगा। कह कर देखे?
‘‘अच्छा सुनो !’’
‘‘हां बोलो !’’
‘‘अं... कुछ नहीं, जाने दो!’’
‘‘क्या छिपा रही हो?’’
‘‘ऊंहूं। कुछ भी तो नहीं। मन नहीं लग रहा था सो तुमसे बाते करना चाह रही थी। खैर, छोड़ो!’’ अपने मन की बात सचमुच छिपा गई विपुला। उसे डर लगा कि कहीं वह प्रेम का कोई और अर्थ न निकाल बैठे।
‘‘ठीक है। शाम से पहले आने की कोशिश करता हूं।’’
‘‘अरे नही... आराम से आना!’’ विपुला ने फोन बंद करते हुए टिकाते मुंह बनाया। उसका चेहरा उत्तर गया था। उसे विनय से ऐसे उत्तर की आशा नहीं थी। उसे लगा था कि विनय उसकी बात सुन कर दौड़ा चला आएगा।

खैर, मुझे निराश नहीं होना चाहिए, हर इंसान की अपनी अपनी व्यस्तता होती है। विनय को फ़ुर्सत नहीं है तो अनिमेष को ट्राई करती हूं। विपुला ने अपने आप से कहा और अनिमेष का नंबर डायल करने लगी।
‘‘हेलो!’’
‘‘हेलो, मैं मिनी बोल रही हूं आंटी!’’ फोन अनिमेष की बेटी ने उठाया था।
‘‘कैसी हो मिनी? पापा घर पर हैं?’’
‘‘आई एम फाईन! एक मिनट में, अभी पापा को बुलाती हूं, होल्ड प्लीज।
‘‘हां, हलो विपुला, कहो कैसे याद किया?’’
‘‘क्या कर रहे हो?’’
‘‘बस कुछ खास नहीं, बच्चो की प्रोग्रेस रिपोर्ट चेक कर रहा था।’’
‘‘घर आ सकते हो?’’
‘‘कब?’’
‘‘अभी!’’
‘‘अभी? ओ.के. आता हूं। मिनी कल शाम को ही कह रही थी कि विपुला आंटी के घर चलना है। आधे घंटे के भीतर पहुंचता हूं।’’
‘‘अरे, अभी नहीं! मैं तो मज़ाक कर रही थी। किसी दिन शाम को आना मिनी, सरोज भाभी वगैरह सभी को लेकर। सब इत्मीनान से बैठेंगे, गप्पे-शप्पें करेंगे।’’
‘‘ठीक है, जैसा तुम कहो!’’
‘‘हां, यही ठीक रहेगा।’’
‘‘वो वासुदेव की क्रमोन्नति का क्या हुआ?’’ अनिमेंष ने पूछा।  
‘‘पता नहीं। कोई दरवाजे पर आया है.... फिर बात करूंगी... शायद दूधवाला है। ओके बाय!’’ विपुला ने अनिमेंष का उत्तर सुने बिना झट से फोन काट दिया।
कोई नहीं आया था दरवाजे पर, लेकिन अनिमेष की बातें ही विपुला झुंझलाने लगी थीं। अपनी बेटी को साथ लेकर आने वाले से कैसे कहे कि वह उसे मिलने के लिए नहीं बल्कि प्यार करने को बुला रही है। माना कि उसके मन में अनिमेष को लेकर कामासक्ति नहीं है, लेकिन उसकी बेटी के सामने उससे कैसे कह पाएगी- ‘‘आई लव यू!’’
उसे दैहिक प्रेम नहीं मानसिक प्रेम की तीव्र इच्छा हो रही है। कोई हो उसके क़रीब, जो उसे अहसास करा सके कि कोई उसकी चिंता करता है, कोई उसे सचमुच पसंद करता है। एक भरेपन का अहसास, और कुछ नहीं!
अब क्या किया जाए? झुंझलाती हुई विपुला अपनी तर्जनी के नाखून का छोर कुतरने लगी।

उसे याद आने लगा चिराग नाम का वह लड़का जो कालेज के प्रथम वर्ष में उसके साथ पढ़ता था। सेठ दयालचंद के खानदान का रोशन चिराग था वह। कई लड़कियां उस पर मरती थीं, मगर वह विपुला के इर्द-गिर्द फेरे लगाया करता था। उसने अनेक बार विपुला को डेट पर चलने का आमंत्रण दिया किन्तु विपुला को फ्लर्ट करने वालों से सख्त नफरत रही। इसी नफरत के चलते उसने चिराग को खूब उल्लू बनाया। उससे जी भर कर ट्रीट ली। सहेलियों के साथ सिनेमा देखने को उससे टिकटें भी खरीदवाई। लेकिन, जब चिराग ने अपना प्रस्ताव विपुला के सामने रखा तब उसने चिराग को शुष्क सैद्धांतिक व्याख्यान दे डाला । चिराग में पेशंस की कमी थी। वह दूसरे ही दिन दूसरी लड़की को चारा डालने लगा। तो क्या चिराग उसे प्यार करता था? नहीं, चिराग जैसे लड़के कभी किसी से प्यार कर ही नहीं सकते हैं, अपनी पत्नी से भी नहीं।
यदि आज चिराग मिल जाए तो? विपुला ने सोचा। दूसरे ही पल उसने अपने इस विचार को यह कहते हुए अपने मन से निकाल फेंका कि ‘‘तुझे प्यार करना है या फ्लर्ट’’?’’
वह अपने आप में सिमट गई।
उसे याद आया कि उसके छप्पन वर्षीय बॉस ने संजीदा होते हुए उससे कहा था ‘‘विपुला, मैं तुम्हें चाहता हूं। मुझे अपनी जिन्दगी में सब कुछ मिला फिर भी कोई कमी महसूस होती रही है। लेकिन जब से तुम्हें देखा है तो ऐसा लगता है कि वो कमी तुम हो। क्या तुम मुझे मिल सकती हो ?’’
‘‘क्यों नहीं। पर, क्या आप अपनी वाइफ से तलाक लेंगे?’’ विपुला ने दो टूक शब्दों में पूछा था।
बॉस ने हाथ बढ़ाया था तो वह पीछे हट गई थी लेकिन मुस्कुराकर और कुछ-कुछ अपने चेहरे पर विवशता ला कर। विपुला का मुस्कुराना भी विवशता थी और विवशता का प्रदर्शन करना भी विवशता ही थी। असमंजस में रह गया था उसका बॉस और इससे अधिक कठोर नहीं हो पाई थी विपुला । कामकाजी औरतों के अधिकार कानून की किताबों में ही अधिक सहज, सरल लगते हैं. वास्तविकता में उन अधिकारों को पाना बड़ा कठिन होता है, कुछ-कुछ वैसे ही जैसे कबीर ने कहा था- ‘‘जो घर बारे आपना, आए हमारे साथ।’’
उसे अपना बॉस एक लिजलिजा प्राणी लगता है। मोटा, थुलथुल, बिकुल किसी गंदे टोड के समान। वह तो उसे छूने की कल्पना मात्र से सिहर उठती है। शायद, उसके बॉस जैसा ही निकलता गिरीश। अचानक मिला था वह। पहचान हुई। दोस्ती हुई। दोस्ती लम्बी नहीं चली क्योंकि वह नौकरी बदल कर दूसरे शहर चला गया वह कम्युनिस्ट था। वह भी उन दिनों कम्युनिस्ट हुआ करती थी। जैसे आजकल का युवा जैसे सर्फर या चैटर हुआ करता है। उस दौर का लगभग युवा कम्युनिस्ट हुआ करता था, विपुला का तो यही मानना है। गिरीश के साथ लम्बी-लम्बी अंतहीन बहसे होतीं। उसका जोश, उसकी उत्तेजना अच्छी लगती। वह जब उत्तेजित हो कर पूंजीवाद की खामियां गिनाता तो विपुला को बड़ा भला लगता । अच्छा लगता था उसे गिरीश का साथ। यह साथ छूटा तो लगभग चार साल बाद फिर जुड़ा। उस समय तक गिरीश कम्युनिस्ट नहीं रहा था, वह एक उच्चपद पर पदासीन हो चुका था, उसकी रंगों में पूंजीवादी रक्त हिलोरे लेने लगा था। अगर रफ-टफ शब्दों में कहा जाए तो वह ‘‘हराम की कमाई खा-खा कर मुटा गया’’ था।
‘‘मुझसे शादी करोगी?’’ गिरीश ने एक छोटी-सी मुलाकात के दौरान पूछा था।
‘‘मैंने तुम्हारे बारे में इस दृष्टिकोण से कभी सोचा नहीं।’’विपुला ने कहा था।
‘‘अब सोचना। मैं तो शुरू से ही तुम्हे चाहता हूं।’’
‘‘तो पहले क्यों नहीं कहा?’’
‘‘बस, यूं ही। शायद, मैं विवाह की आवश्यकता को नहीं समझ पाया था।’’
‘‘अब कैसे समझ लिया?’’
‘‘मेरी बाहों में आ जाओ तो समझा दूं।’’ धृष्टतापूर्वक कहा था गिरीश ने।
‘‘सचमुच शादी करोगे मुझसे? तुम्हें दहेज में कुछ नहीं मिलेगा। तुम्हारी मां, तुम्हारे पिताजी, तुम्हारे रिश्तेदार मान जाएंगे?’’ विपुला ने अपनी सारी शंकाएं व्यक्त कर दी थीं।
‘‘नहीं मानेंगे तो मना लूंगा।’’ गिरीश का उत्तर सुन कर वह उसकी बाहों में समा गई थी। उसने जीवन में पहली बार अपने अधरों का चुम्बन लेने दिया था। एक ऐसा दग्ध चुम्बन जिसने उसके सारे शरीर को झंकृत कर दिया था। इस प्रथम चुम्बन का प्रथम अनुभव आगामी बहुत दिनों तक उसे रोंमांचित करता रहा। फिर भी इससे आगे बढ़ने की अनुमति नहीं दी थी उसने। अगली मुलाकातों में भी गिरीश चुम्बनों से आगे नहीं बढ़ पाया। गोया चुम्बन को विपुला ने लक्ष्मणरेखा बना दिया। हां, यह जरूर पूछती रही कि शादी कब करोगे? इस पर गिरीश का व्यवहार बदलने लगा। गिरीश कभी विपुला को दकियानूसी ठहराता, तो कभी विचित्र से उलाहने देने लगता ।
‘‘तुम मोटी क्यों होती जा रही हो?’’
‘‘कोई लेन-देन करने वाला घर पर आ गया तो उसे भगा तो नहीं दोगी?’’
‘‘तुम्हारे दांत कुछ टेढ़े-मेढ़े हैं, इन्हें कॉस्मेटिक से ठीक क्यों नहीं करवातीं?’’
‘‘खुले बाल क्यों रखती हो? इससे तुम्हारा सिर बड़ा दिखाई देता है, तुम आईना ठीक से नही देखती हो क्या?’’
‘‘तुम्हारे निकट के रिश्तेदारों में विवाह के नेग करने वाले तो हैं ही नहीं फिर विवाह के बाद के नेग कौन पूरे करेगा ?’’
गिरीश के इन नए प्रश्नों से थक गई वह और उसने मौन की चादर लपेटनी शुरू कर दी । शीघ्र ही वह समय भी आ गया जब इस सारे किस्से का अंत हो गया। गिरीश ने एक उच्चाधिकारी की लड़की के साथ ‘‘अरैंजमैरिज’’ कर ली। बाद में विपुला को अहसास हुआ कि गिरीश वाले मामले में प्यार का कोई सरोकार नहीं था। जो था, वह भ्रम था। गोया कोई अज्ञात को ज्ञात मान कर उससे चैंटिंग और शेयरिंग करता रहे।
इसके बाद उसे प्यार करने की आवश्यकता कभी महसूस ही नहीं हुई। अपने आप में डूबी हुई थी वह। पर, आज अचानक न जाने क्या हुआ कि मानो, नींद से जागते ही उसे लगने लगा कि उसे भी किसी से प्यार करना चाहिए। हो सकता है कि प्यार करने के बाद उसके अंदर भी काम भावना सिर उठाने लगे। कौन मानेगा कि पुरुषों के साथ उठने बैठने वाली अकेली जान विपुला अभी तक काम-भावना से प्रेशराईज़ नहीं है ? लोग यह क्यों मानते हैं कि एक लड़की युवा होते ही रतिदेवी की जेरॉक्स कॉपी बन जाती है और उसके रोम-रोम से काम-भावनाएं फूटने लगती हैं? है न अजीब फंडा?

विपुला अपने विचारों की दिशा बदल कर सोचने लगी कि अब किसके सामने प्यार का प्रस्ताव रखे? उसका दिल प्यार करने को कुलाचंे भरने लगा। अगर रूना के पति के सामने प्रस्ताव रखे तो? प्रशंसा तो उसकी आंखों में भी झलकती है। लेकिन कह सकेगी अपनी प्रिय सहेली के पति से? रूना कहीं हिन्दी फिल्मों की नायिका की भांति यह न कहने लगे कि ‘‘डाका डालने को तुझे मेरा ही घर मिला था।’’
रुना के लुटे-पिटे चेहरे की कल्पना कर के हंसी आ गई विपुला को।
‘‘हाऊ फुलिश।’’विपुला के मुंह से निकला ।
घुटनों को बाहों में बांध कर बैठे-बैठे खूब सोचा विपुला ने। कोई नाम नहीं सूझने पर उसने कपड़े बदले और दरवाज़े पर ताला डाल कर निकल पड़ी। मुख्य सड़क पर आते ही उसे पुरुषों की भीड़ दिखाई पड़ने लगी। सायकिल पर पुरुष, स्कूटर पर पुरुष, बाईक पर पुरुष, कार में पुरुष, खोमचों पर पुरुष। गर्दन तान कर चलते पुरुष, सिर झुका कर चलते पुरुष, फब्तियां कसते पुरुष, घूर-घूर कर देखते हुए पुरुष। गोया ये दुनिया मात्र पुरुषों की हो।
किससे करे प्रेम निवेदन वह ? सभी पुरुष हैं लेकिन सभी अपरिचित। अब, रास्ता चलते किसी पुरुष से तो वह कह नहीं सकती है कि मैं तुमसे प्यार करना चाहती हूं!
क्यों जागी प्यार करने की इच्छा उसके मन में ? वह झुंझलाने लगी। इस वृहतर समाज में प्यार कहां है? किस रूप में है? समाज है क्या. भावनाओं, विचारों, एक दूसरे के प्रति उपलब्धता- अनुपलब्धता का गुणा-भाग ही तो है। फिर भी प्रभावी रहती है समाजिक नियमों की अदृश्य आकृति। प्यार हमेशा इस आकृति के पांवों तले ही क्यों होता है?
हर औरत को कभी न कभी प्यार की चाहत होती होगी। प्यार भी किससे एक पुरुष से। उसी पुरुष से जिसके बेज़ा दबाव से वह आजाद रहना चाहती। उफ ! कितने सारे अंतर्विरोधों को अपने दिल में समेटे घूमती है एक औरत। यह सब कुछ कितना उलझा हुआ है। अकेलापन तो वह कई वर्षों से झेल रही है फिर अब ये अकुलाहट क्यों ? क्या उसकी बढ़ती उम्र उसे डरा रही है ? उसे अंतस से उठने वाले प्रश्नों का धुंआ उसकी आंखों पर छाने लगा फिर भी वह रुकी नहीं, चलती रही।
‘‘मैम. जरा देख के!’’
‘‘आह!!!’’ विपुला चिंहुक उठी। उसके बायें घुटने में ठोकर लगी थी। सामने बीस-बाईस साल का लड़का अपनी बाईक पर बैठा हुआ था। उसके चेहरे पर खेद के भाव थे।
‘‘मैम आपको लगी तो नहीं? सॉरी, मैं ब्रेक नहीं लगा पाया। यूं भी कुछ लूज है ब्रेक! रियली सॉरी!’’ लड़के ने क्षमायाचना की मानो झड़ी लगा दी।
‘‘इट्स ओ. के.!’’ विपुला ने कहा।
उस लड़के के चेहरे की ताज़गी देखकर अचानक वह अपने आप को थका-थका सा महसूस करने लगी। जाने कितनी दूर निकल आई थी वह, उसे तो होश ही नहीं था। ठोकर तो एक पैर में लगी थी लेकिन दुख रहे थे दोनों पैर। निश्चित रूप से कई किलोमीटर चल चुकी थी वह। उसने महसूस किया कि वह हांफ भी रही है। उसे अपना चेहरा धुआं-धुआं सा होता महसूस होने लगा। क्या उसे घर बैठ कर नंबर डायल करते रहना चाहिए था ? उसने अपने आप से प्रश्न किया और तत्काल ही उसके मन ने उत्तर दिया,‘‘पता नहीं!’’
और विपुला अपने आप से बतियाने लगी गोया वह अपने भीतर ही भीतर प्यार के अस्तित्व को बूझ लेना चाहती हो। ये बात दूसरी है कि उसके मन को एक सशक्त पलायनवादी उत्तर ‘‘पता नहीं’’ के रूप मे मिल गया था।
‘‘प्यार कहा मिलेगा?’’
‘‘पता नहीं!’’
‘‘प्यार किससे किया जाए?’’
‘‘पता नहीं!’’
‘‘प्यार क्यों किया जाए?’’
‘‘पता नहीं।’’
यदि वह सामने से आते किसी भी पुरुष को रोक कर कहे कि वह उससे प्यार करना चाहती है तो वह पुरुष उसके बारे में क्या सोचेगा ? क्या कहेगा ?
‘‘पता नहीं !’’
चौराहे पर खड़े हो कर प्रेम की खोज, क्या यही है असली हैशटैग लव?
आटो रिक्शा ले लेना चाहिए, अपने सिर को झटकते हुए उसने सोचा और एक आटोरिक्शा रोकने के लिए जैसे ही हाथ उठाया वैसे ही एक और बाईक उसके सामने आ कर रुकी।
‘‘तुम यहां कहां घूम रही हो?’’यह विनय था। ‘‘चलो बैठो! तुम्हारे ही घर जा रहा था। वाईफ को उसके भाई के घर पहुंचा कर। मगर तुम यहां कहां भटक रही हो ?’’ विनय ने आश्चर्य व्यक्त करते हुए पूछा।
‘‘बस, यूं ही!’’ भला और क्या कहती विपुला?
“चलो, बैठो पीछे घर चलते हैं।’’ विनय ने संकेत किया।
‘‘किसके घर ?’’
‘‘तुम्हारे! और किसके ? घर नहीं जाना है क्या ? ऐसे क्या देख रही हो ? चलो, बैठो।’’
‘‘तुम तो अपनी पत्नी को शॉपिंग पर ले जाने वाले थे ?’’ विपुला ने पूछा।
‘‘हा, लेकिन उसका मूड बदल गया। उसके भाई का फोन आ गया तो वह भाई के घर जाने की जिद करने लगी। अब छोड़ो भी उसे। बैठो, पेट्रोल फुंका जा रहा है.।’’ विनय हंसा।
‘‘ठीक है चलो।’’ विपुला विनय के स्कूटर पर सवार हो गई। रास्ते भर विनय बोलता रहा जिसे विपुला ने सुना भी नहीं क्योंकि उसका मन सिर्फ एक प्रश्न पर अटका हुआ था, कैसा प्यार चाहिए उसे? कैसा?
घर पहुंच कर विपुला को विनय की जो पहली बात सुनाई दी, वह थी- ‘‘क्यों बुला रही थीं मुझे? कोई खास बात है?’’
‘‘अं... नहीं, बस, यूं ही।’’ एक बार फिर विपुला अपने यह कहने की लालसा को दबा गई कि मुझे तुमसे प्यार करना है। कोई लाभ भी तो नहीं है अब कहने का, उसके मन में उठा ज्वार अब उतर चुका है। लहरों के पीछे छूट गई है मरी हुई मछलियों-सा बुझा हुआ उत्साह और निर्जीव सीपियों सी ठंडी देह। इस पूर्ण वयस्क आयु में देह की आंच को आत्मनियंत्रण की ठंडी राख के नीचे दबाए रहने की आदत पड़ चुकी है। अब आसान नहीं है इस आंच को हवा देना । और फिर.. सिर्फ एक बार हवा दे कर ही क्या होगा. क्या वह इस आंच को सुलगाए रख सकेगी?
‘‘क्या सोचने लगीं?’’
‘‘कुछ नहीं!’’
‘‘फिर भी!’’
‘‘और सुनाओ? वो वासुदेव की क्रमोन्नति का क्या हुआ ?’’ विपुला सहसा औपचारिक होते हुए पूछ बैठी।
विनय से बातें करती-करती न जाने कब उसने सोशल मीडिया पर मलूकदास का यह दोहा लिख दिया कि -
‘‘जो तेरे घट प्रेम है, तो कहि-कहि न सुनाव।
 अंतरजामी जानि है, अंतरगत का भाव।।’’
फिर एक बड़ा-सा इस्माईली लगाया। हैशटैग लव लगा कर पोस्ट कर दिया और मशगूल हो गई विनय के साथ दुनियादारी की बातों में। प्रेम उसके भीतर ही भीतर देर तक उमड़ता-घुमड़ता रहा और उसकी पोस्ट पर देर तक लाईक, कमेंट्स आते रहे। विपुला प्रेम के अंतरंग की शिक्षा दे कर एक अदद हैशटैग से उसे बहिरंग कर चुकी थी। आभासीय दुनिया के चौराहे पर प्रेम विहीन प्रेम एक बार फिर ट्रेंडिंग कर रहा था, वह भी वाया मलूकदास    
    -------------------------

#डॉसुश्रीशरदसिंह #DrMissSharadSingh #जनसत्ता #वार्षिकअंक #वार्षिकांक #दीपावली2023 #कहानी #कथाकार #ट्रेंडिंगलववायामलूकदास #jansatta #yearlyissue #deepawali2023 #story #storywriter #mystory #trendinglove #lovestory #hindistory #hindiliterature  #LoveTrendingViaMalookdass

शनिवार, अक्तूबर 07, 2023

कहानी | तुम मुक्तकेशी क्यों नहीं बनी, रूपाली? | डॅा.(सुश्री) शरद सिंह | पहला अंतरा में प्रकाशित

कहानी  
   
तुम मुक्तकेशी क्यों नहीं बनी, रूपाली?

 - डॅा.(सुश्री) शरद सिंह


‘‘तुमने आज का अख़बार पढ़ा?’’ सुलभा ने हांफते हुए मुझसे पूछा। 
वह अपने दाएं हाथ से अख़बार लहराती दौड़ी चली आ रही थी। आवेग के कारण उसके शब्द लड़खड़ा रहे थे। 
‘‘शांत हो जाओ! रिलेक्स! बैठ जाओ। पानी लाती हूं तुम्हारे लिए।’’ कहती हुई मैंने उसे हाथ पकड़ कर लगभग खींचते हुए सोफे पर बिठाया। वह बैठी भी तो इस मुद्रा में मानो सोफे में स्प्रिंग लगी हो और वह अभी उछल पड़ेगी। मैंने मेज पर रखे जग से गिलास में पानी ढाला और गिलास उसे पकड़ा दिया।
वह गट्गट् कर के एक सांस में पूरा गिलास खाली कर गई। अपने दुपट्टे के छोर से अपना मुंह पोंछते हुए अख़बार मेरी आंखों के आगे लहरा दिया। मेरा ध्यान गया कि अभी तक अख़बार उसके दाएं हाथ की उंगलियों में ही फंसा हुआ था। 
‘‘तुमने पढ़ा?’’ सुलभा ने एक बार फिर मुझसे प्रश्न किया।
‘‘हां, पढ़ा। विश्वास करना कठिन है।’’ मैंने कहा।
‘‘हां, यार देखो, जलन होती थी उससे कि उसे कितना अच्छा गुड लुकिंग, हैंडसम पति मिला है। श्रेयांश के पापा से लाख गुना चार्मिंग।’’ सुलभा ने अपना दिल खोल दिया।
‘‘क्या कह रही हो!’’ मैंने टोंका।
‘‘अब तुमसे क्या छिपाना? मैंने तो उससे एक बार मज़ाक में कह भी दिया था कि यदि हसबैंड की एक्सचेंज आॅफर की कोई स्कीम होती तो मैं तुम्हारे हस्बैंड से अपना वाला एक्सचेंज कर लेती। और जानती हो उसने तब क्या जवाब दिया था?’’ सुलभा ने मुझे पूछा।
‘‘उसने फटकार लगाई होगी तुम्हें।’’ मैंने फीकी-सी हंसी हंसते हुए कहा। 
‘‘नहीं उसने कहा था- मैं भी!’’ सुलभा ने बताया। उसकी बात सुन कर मैं चौंक गई।
‘‘चल क्या रहा था उसके साथ? तुम्हारी बात तो समझ में आती है कि तुम कुछ भी कह डालती हो लेकिन वो क्यों राजी थी अपना हस्बैंड बदलने को? क्या उस समय से ही कुछ गलत चल रहा था?’’ मैंने कहा।
‘‘हां यार, ये तो मैंने सोचा ही नहीं। क्योंकि उस समय भी बात आई-गई हो गई थी। ऐसा कुछ होने वाला था भी नहीं। वह तो बस यूं ही कह दिया था मैंने। हंा, इससे मैं इंनकार नहीं करूंगी कि उसके हस्बैंड पर मुझे उस समय से ही क्रश था जब मैंने सगाई के समय उसे पहली बार देखा था। उस समय तो श्रेयांश भी नहीं हुआ था और श्रेयांश के पापा भी उतने फैटी नहीं थे जितने कि अब हो गए हैं। मैं तो कहती हूं कि सुबह उठ कर एक्सरसाईज़ किया करें, जिम जाएं, मगर वे हैं कि मेरी एक नहीं सुनते। जबकि उसके हस्बैंड को देखो अभी भी स्मार्ट है, डैशिंग है।’’ सुलभा आदतन बहकती हुई बोली।
‘‘ऐसी स्मार्टनेस भी किस काम की सुल्लू, जो किसी की जान ले ले। मुझे तो इतनी घृणा हो रही है उससे, कि अगर अभी वह मेरे सामने आ जाए तो मैं मार-मार के उसकी चमड़ी उधेड़ दूं। आखिर कोई कैसे इतना नृशंस हो सकता है?’’ मैं अपने घृणा के भावों को छिपा नहीं पा रही थी। वैसे छिपाना भी नहीं चाहती थी। मैं इतनी महान या साधु प्रवृत्ति की नहीं हूं कि पाप से घृणा करूं और पापी से नहीं। मुझे दोनों से बराबर की घृणा होती है।
‘‘हां, आज तो मुझे भी उसके हस्बैंड से घृणा हो रही है। बल्कि मेरी तांे यह सोच कर रूह कांप रही है कि मेरा एक डिमोन, एक नरपिशाच पर क्रश था। मुझे तो यह सोच कर भी झुरझुरी हो रही है कि यदि वो मेरा हस्बैंड होता तो....।’’ सुलभा की आगे की बात उसकी हलक में अटक कर रह गई। 
किसी भी औरत के लिए यह भयानक दुःस्वप्न हो सकता है कि उसका पति एक नृशंस हत्यारा निकले। 
‘‘यार कोई किसी पर इतना शक़ कैसे कर सकता है?’’ सुलभा बोली। उसका स्वर अभी भी स्थिर नहीं हुआ था।
‘‘शक़ की कोई सीमा नहीं होती है सुल्लू! वह तो अमरबेल की तरह होती है। जिस रिश्ते पर चढ़ी, उसका सारा रस चूस कर उसे मार डालती है। क्या तुम्हें डेसडिमोना याद नहीं है? काॅलेज में तो तुम ओथेलो और इयागो पर कितना गुस्सा करती थीं। मानो वे दोनों शेक्सपीयर के नाटक के पात्र न हो, बल्कि जीते-जागते वास्तविक व्यक्ति हो। वह भी तो पत्नी के चरित्र पर संदेह की ही कहानी थी। क्या हुआ था अंत उस कहानी का, याद है न?’’ मैंने सुलभा से पूछा।
‘‘हां याद है! मगर तब मैं सोचती थी कि यह योरोप में ही संभव है, हमारी संस्कृति में ऐसा नहीं हो सकता है।’’ सुलभा ने निराशा भरे स्वर में कहा। फिर विचित्र ढंग से मेरी ओर देखती हुई पूछ बैठी,‘‘यदि किसी दिन श्रेयांस के पापा को मुझे पर शक़ हो गया तो?’’
‘‘क्या बकवास कर रही हो! अव्वल तो श्रेयांस के पापा ऐसे हैं नहीं और फिर सुल्लू, हर मर्द एक जैसा नहीं होता है। वो तो कितनी केयर करते हैं तुम्हारी! उल्टे तुम्हीं कभी-कभी उन्हें डांट दिया करती हो। और फिर तुम्हारा किसी और से तो अफेयर भी नहीं है, तो फिर डर क्यों रही हो?’’ मैंने सुलभा को प्यार से समझाया। 
‘‘फिर भी! शक़ होने के लिए किसी से अफेयर होना जरूरी तो नहीं है!’’ सुलभा ने बड़े मार्के की बात बोली। 
‘‘सही कहती हो, सुल्लू! यदि कभी तुम्हारी ज़िन्दगी में ऐसा समय आए तो तुम अपने हस्बैंड से दो-टूक बात करना। यदि फिर भी उसे तुम पर विश्वास न हो तो तत्काल उसे छोड़ देना। यदि उसने भी समय रहते निर्णय लिया होता तो उस दरिंदे को यह मौका नहीं मिलता।’’ मैंने सुलभा को समझाया। 
‘‘क्या ये सब कुछ इतना आसान होगा?’’ सुलभा के स्वर में हिचक थी।
‘‘या तो आसान बनाओ या फिर दरिंदे के हत्थे चढ़ जाओ!’’ मैंने सुलभा से कहा।
‘‘नहीं! यह कैसे माना जा सकता है कि हर कोई इस हद तक जा सकता है?’’ सुलभा डर भी रही थी और मानने का साहस भी नहीं जुटा पा रही थी।
‘‘यह भी कैसे मान लिया जाए कि कोई इस हद तक नहीं जाएगा? ऐसे एक्सपेरीमेंट से क्या लाभ जिसका रिजल्ट अपनी जान दे कर पता चले।’’ मैंने सुलभा से कहा। 
संशय और घबराहट सुलभा के चेहरे से टपक रही थी। वह स्वयं को आश्वस्त नहीं कर पा रही थी। यह प्रतिक्रिया स्वाभाविक थी, क्योंकि आज अख़बार में जिसकी ख़बर छपी है वह हमारी सगी सहेली थी। हम काॅलेज में साथ-साथ घूमा करती थीं। हमारी तिकड़ी मशहूर थी। फिर समय के साथ जीवन में परिवर्तन आते गए। सुलभा का विवाह हों गया। मुझे एकाकी जीवन मिला और वह यानी रूपाली को तनिक देर से लेकिन सुलभा के शब्दों में ‘‘गुड लुकिंग और डेशिंग’’ हस्बैंड मिला। मैं और सुलभा इसी शहर में रहती रहीं, लेकिन रूपाली का हस्बैंड एक मुंबई में एक मल्टी नेशनल कंपनी में सीईओ था। अतः उसे मुंबई में बसना पड़ा। शादी के बाद वह यहां एक-दो बार ही आई। जब आई भी तो इतने कम समय के लिए कि रिश्तेदारों में ही घूमते हुए उसका समय निकल गया, हम दोनों से संक्षिप्त भेंट हुई। हां, शुरू-शुरू में फोन पर हमारी बात होती रही, फिर वह भी धीरे-धीरे कम हो गई। इसमें कोई आश्चर्य की बात नहीं थी। हर कोई अपनी जिन्दगी में रम जाता है। हमें क्या पता था कि उसकी ज़िन्दगी जो ऊपर से शांत और ‘कूल’ दिखाई पड़ रही है, उसके भीतर ज्वालामुखी का लावा धधक रहा है। उस लावे के छींटों से रूपाली हर दिन तिल-तिल कर जल रही थी, पर ‘उफ!’ भी नहीं कर रही थी। ऐसा क्यों किया रूपाली ने? हम दोनों में से किसी से भी साझा करती अपने दर्द को, हम कोई न कोई रास्ता निकाल लेते। उसे यूं अकेली नहीं छोड़ते।
‘‘क्या सोच रही हो?’’ सुलभा ने मुझे टोंका।
‘‘कुछ नहीं! बस, संस्कृत की एक कहानी याद आ गई जो कभी ‘कथासरित्सागर’ में पढ़ी थी। तुम कह रही हो न कि हमारी संस्कृति में ऐसा नहीं हो सकता था। तो सुनो, तुम्हें वह कहानी सुनाती हूं। मुक्तकेशी की कहानी है यह।’’ मैंले सुलभा से कहा।
‘‘हां, यार! सुना ही दो, कुछ ध्यान तो बंटे। बार-बार उसका चेहरा आंखों के आगे आ जाता है। घबराहट होने लगती है।’’ सुलभा अपने शरीर को ढीला छोड़ती हुई सोफे पर अधलेटी हो गई।
‘‘सुनो, पुराने समय की बात है काशी में एक सुंदर युवती थी जिसका नाम था मुक्तकेशी। वह सुंदर ही नहीं अपितु सुशील और आज्ञाकारी भी थी। उसके घने लंबे बाल अत्यंत सुंदर थे जिन्हें वह सादा खोल कर रखती थी, इसीलिए उसका नाम मुक्तकेशी पड़ गया था। उसके बचपन का नामकरण वाला नाम सभी भूल चुके थे। वह मुक्तकेशी ही कहलाती थी। उसके पिता ने सोचा कि अपनी पुत्री के लिए ऐसा वर चुनूं जो देखने में तो अच्छा हो ही साथ में सीधा हो और मेरी बेटी का पूरा ध्यान रखे। हर पिता यही आकांक्षा रखता है। पिता ने कौशांबी नरेश की राजसभा में काम करने वाले वज्रसार को अपनी बेटी मुक्तकेशी के लिए वर के रूप में चुना। मुक्तकेशी को जब पता चला तो वह भी अपने भावी जीवन के सुखद स्वप्न बुनने लगी। दोनों की कुंडलियां मिलवाई गईं। गुणों का मिलान सटीक बैठा। शुभमुहूर्त पर व्रज़सार और मुक्तकेशी का विवाह हो गया। मुक्तकेशी अपने पति के घर कौशांबी आ गई। यूं तो वह अपने पति के मित्रों के सामने नहीं निकलती थी किन्तु एकाध बार ऐसा अवसर आया कि उसे सामने आना पड़ा। कुछ मित्र ऐसे थे जो मुक्तकेशी को देखते ही वज्रसार के प्रति ईष्र्या से भर उठे। उन्हें लगा कि वज्रसार को इतनी सुंदर पत्नी नहीं मिलनी चाहिए थी।
वज्रसार के तथाकथित मित्र उसे उल्टी-सीधी पट्टी पढ़ाने लगे। उनका कहना था किे यदि पत्नी सुंदर हो सके उसे कभी कहीं अकेली नहीं जाने देना चाहिए। कोई भी उसकी सुंदरता की प्रशंसा कर के उसे मूर्ख बना सकता है। कभी वे ये कहते कि कुछ सुंदर स्त्रियां बहुत चतुर होती हैं। ऊपर से भोली होने का नाटक करती है जबकि भीतर से वे छल-कपट और कामवासना से भरी होती हैं। यानी कुल मिला कर वज्रसार के मित्र उसके मन में मुक्तकेशी के विरुद्ध संदेह के बीज रोपते रहते थे। उन्हें पूरा विश्वास था कि एक न एक दिन कोई न कोई बीज अंकुरित अवश्य होगा और वज्रसार एक मूर्ख की भांति अपने ही हाथों अपनी गृहस्थी को आग लगा देगा।
वज्रसार धीरे-धीरे शंकालु होता जा रहा था। वह मुक्तकेशी को कहीं अकेली नहीं जाने देता था। मुक्तकेशी अपने पति के इस व्यवहार से यही समझती थी कि उसका पति उसे बहुत प्रेम करता है इसलिए उसे पल भर को भी कहीं अकेली नहीं जाने देना चाहता है। वह अपनी इस सोच पर प्रसन्न होती और इतराने लगती। 
कुछ समय बाद मुक्तकेशी के पिता और भाई किसी काम से कौशांबी आए। उन्होंने वज्रसार से कहा कि विवाह के बाद मुक्तकेशी अपने मायके नहीं आई है, वहां सभी उससे मिलने को आतुर हैं अतः कुछ दिन के लिए वह मुक्तकेशी को उन लोगों के साथ मायके जाने दे। वज्रसार अपने श्वसुर और साले को मना तो कर नहीं सकता था, अतः उसने उनसे यह कहा कि ‘‘मुक्तकेशी के बिना यहां काम नहीं चल सकेगा अतः वह स्वयं मुक्तकेशी के साथ चलेगा। इससे लौटने पर किसी को पहुंचाने नहीं आना पड़ेगा, वह मुक्तकेशी को अपने साथ वापस ले आएगा।’’ मुक्तकेशी के पिता और भाई को भला इसमें क्या आपत्ति हो सकती थी? वे तो यह सोच कर खुश हो गए कि उन्हें अपने दामाद की सेवा करने का अवसर मिलेगा। 
वज्रसार कुछ दिन अपनी ससुराल में रहा। फिर उसकी छुट्टियां समाप्त हो गईं और उसके लौटने का समय आ गया। उसने मुक्तकेशी को साथ वापस चलने को कहा। लेकिन मुक्तकेशी की मां ने अनुनय-विनय किया कि उनकी बेटी को कुछ दिन और अपने मायके में रहने दे। विवश हो कर वज्रसार को अकेले वापस लौटना पड़ा। उसके लौटते ही उसके मित्रों को मानो अच्छा मौका मिल गया। वे रात-दिन यही कान भरने लगे कि ‘‘विवाह के बाद तो पत्नी को अपने पति का घर प्रिय होता है, मगर तुम्हारी पत्नी ने अपने मायके में रुकने का हठ किया। इसका सीधा अर्थ है कि वहां उसका कोई पुराना प्रेमी है जिसके साथ वह प्रेमालाप करना चाहती है, तभी तो वह तुम्हारे साथ नहीं आई।’’
यह सुन कर वज्रसार से नहीं रहा गया और वह चार दिन में ही अपनी ससुराल जा पहुंचा। उसे इस तरह अचानक आया देख कर सभी यह सोच कर प्रसन्न हो उठे कि मुक्तकेशी को कितना प्रेम करने वाला पति मिला है जो चार दिन भी अकेले नहीं रह सका। उन्होंने प्रसन्नतापूर्वक मुक्तकेशी को वज्रसार के साथ विदा कर दिया। 
वज्रसार जब मुक्तकेशी को ले कर लौट रहा था तो उसने बीच घने जंगल में बैलगाड़ी रोकी और मुक्तकेशी को उसके केशों से पकड़कर घसीटता हुआ एक पेड़ के पास ले गया। उसने मुक्तकेशी का उत्तरीय खींचा और उसी से उसे पेड़ से बांध दिया। फिर क्रोध में भर कर उसके कपड़े फाड़ते हुए पूछने लगा कि -‘‘बता तूने अपने किस पुराने प्रेमी के साथ प्रेमालाप किया? इसीलिए तू रुकी थी न अपने मायके? माता-पिता तो बहाना मात्र थे, है न?’’
अपने पति के इस अप्रत्याशित व्यवहार से स्तब्ध मुक्तकेशी को कोई उत्तर नहीं सूझा। वह तो समझ ही नहीं पा रही थी कि उससे इतना प्रेम करने वाले पति को यह अचानक क्या हुआ?
‘‘क्यों पुराने प्रेमी से प्रेमालाप करते समय लाज नहीं आई और अब बताने में लाज आ रही है? मैं सब समझता हूं तेरी चतुराई!’’ वज्रसार पर तो मानों उन्माद सवार था।
‘‘ये आप क्या कह रहे हैं? आपसे ये सब किसने कहा?’’ मुक्तकेशी ने अपनी स्तब्धता से बाहर आते हुए वज्रसार से पूछा।
‘‘किसी को कहने की क्या आवश्यकता? मैं और मेरे सारे मित्र जानते हैं कि तू अपने मायके में क्यों रुकी थी।’’ वज्रसार मुक्तकेशी के पुनः कपड़े फाड़ते हुए बोला, ‘‘मेरे मित्र ठीक कहते हैं कि तेरी जैसी रूपवती पत्नी के होने से तो अच्छा है कि कोई पत्नी ही न रहे। आज मैं तुझे जीवित नहीं छोडूंगा।
वज्रसार ने मुक्तकेशी पर झपटते हुए उसके पूरे कपड़े तार-तार कर दिए। किन्तु तभी मुक्तकेशी को नग्नावस्था में देख कर उसके मन में कामभवना जाग उठी। वज्रसार ने सोचा कि जब इसे मारना ही है तो पहले तनिक आनन्द उठा लिया जाए फिर मारा जाए। मुक्तकेशी पति की भावना ताड़ गई। उसने वज्रसार से कहा कि ‘‘ठीक है यदि तुम मुझे मारना चाहते हो तो मार दो, लेकिन मरने से पहले मैं तुम्हारे साथ उन्मुक्त भाव से सहवास करना चाहती हूं।’’
यह सुन कर वज्रसार और वासनामय हो उठा। उसने तत्काल मुक्तकेशी के बंधन को खोल दिया। मुक्तकेशी ने भी अवसर पाते ही अपने उसी उत्तरीय से जिससे उसे पेड़ में बांधा गया था, वज्रसार को उसी पेड़ से बांध दिया। फिर वह गर्जना करती हुई बोली-‘‘अरे मूर्ख पुरुष! तेरा नाम वज्रसार नहीं बल्कि वज्रमूर्ख होना चाहिए था। तूने अपने कपटी मित्रों की बातों में आ कर मुझे चरित्रहीन मान लिया, कम से कम एक बार तो ढंग से जांच-पड़ताल कर लेता। मुझसे खुल कर पूछ लेता। तू तो संदेह में अंधा हो गया और तुझे अपनी पत्नी की सच्चरित्रता ही दिखना बंद हो गई।’’
मुक्तकेशी की बात सुन कर वज्रसार को मानो होश आ गया कि वह कितनी बड़ी गलती कर बैठा है। वह मुक्तकेशी से क्षमा मांगने लगा।
‘‘मुझसे बहुत बड़ी त्रुटि हो गई मुक्तकेशी! मुझे क्षमा कर दो और एक और अवसर दे दो! अब मैं पुनः कभी तुम पर शंका नहीं करूंगा।’’ वज्रसार गिड़गिड़ाने लगा।
‘‘नहीं वज्रसार! तुम मुझे अपनी पत्नी बनने योग्य नहीं मान रहे थे, सच तो ये है कि तुम मेरे पति रहने योग्य नहीं हो। जो व्यक्ति दूसरों की बातों में आ कर अपनी पत्नी की हत्या करने पर उतारू हो जाए, उस पति को दूसरा क्या आधा अवसर भी नहीं दिया जा सकता है। सो, मैं आज से न तो तुम्हारी पत्नी हूं और न तुम मेरे पति।’’ इतना कह कर मुक्तकेशी वहां से वापस अपने मायके लौट गई।
मायके में मुक्तकेशी ने जब पूरा हाल कह सुनाया तो उसके माता-पिता और भाई-बहनों ने भी उसके निर्णय को स्वागत किया। मुक्तकेशी ने शेष जीवन एक ब्रह्मचारिणी के रूप में व्यतीत करने का निश्चय किया। वहीं दूसरी ओर वज्रसार जब लौट कर अपने मित्रों के पास पहुंचा तो सबने उसकी बहुत खिल्ली उड़ाई कि वह कैसे मूर्ख बन गया। इस घटना का प्रभाव यह हुआ कि वज्रसार का दूसरा विवाह भी नहीं हो सका। जिसे भी उस घटना को पता चलता वह अपनी बेटी के साथ वज्रसार का विवाह करने से मना कर देता। वज्रसार का शेष जीवन पश्चाताप में व्यतीत हुआ। 
‘‘तो ये थी कहानी मुक्तकेशी की, सुल्लू!’’ कहानी समाप्त करते हुए मैंने सुलभा से कहा।
कुछ पल ख़ामोश रहने के बाद सुलभा बोली,‘‘रूपाली को भी मुक्तकेशी बनना चाहिए था। कभी तो शुरुआत हुई होगी संदेह भरी कटुता की। उसे चुपचाप नहीं सहना चाहिए था।’’
‘‘हां, सुल्लू! आज सुबह जब से मैंने यह रोंगटे खड़े कर देने वाली ख़बर पढ़ी है कि उसके पति ने उसे मार कर उसके टुकड़े-टुकड़े कर यहां-वहां कूड़ादान में फेंक दिया था, मुझे जितना गुस्सा उस हैवान पर आ रहा है उतना ही रूपाली की सहनशक्ति पर भी गुस्सा आ रहा है। ऐसी भी सहनशक्ति किस काम की जो जानलेवा साबित हो? यदि शीशे में दरार पड़ जाए तो वह एक न एक दिन टूट कर किसी न किसी को चुभता ही है। ऐसे शीशे को समय रहते ही अपने से दूर कर देना चाहिए।’’ मैंने सुलभा से कहा।
सुलभा कुछ नहीं बोली। इससे आगे मेरे पास भी कुछ नहीं था कहने, सुनने को। बस, एक समाचार का एक शीर्षक बुरी तरह चुभ रहा था कि रूपाली को उसके शंकालु पति ने नृशंतापूर्वक मार डाला। वह शीर्षक खंज़र बन का हम दोनों के दिलों में भी उतर चुका था। लहू की रिसती अदृश्य बूंदों के साथ अनेक ‘काश!’ थे, जिनके होने का अब कोई अर्थ नहीं था। एक मुक्तकेशी साहस नहीं दिखा पाई थी और हैवान जीत गया था। यह सोच-सोच कर हम दोनों इतनी निःशब्द हो गईं कि सीलिंग फैन के ब्लेड्स के द्वारा हवा को काटने की आवाज़ भी किसी तूफान या अंधड़ की आवाज़ के समान लग रही थी। फिर भी हमारे मन के किसी कोने से एक प्रश्न आंतरिक चींख बन कर शोर कर रहा था कि ‘तुम मुक्तकेशी क्यों नहीं बनीं, रूपाली? काश! तुम बन सकी होतीं!’   
      -------------------